concienciación social

A final da pasada semana o grupo municipal do PSdeG-PSOE fíxonos chegar un documento no que se detallan cales das medidas que lles propuxéramos na nosa xuntanza de marzo decidiron asumir e incorporar ao seu programa de goberno. Incidindo no que xa nos expresaran daquela, eles consideran que moitas delas encaixan perfectamente con medidas que xa aplicaran nos 8 anos que estiveran no goberno do Concello (2003-2011), e así nolo explican na primeira parte do documento que citamos a continuación. Segundo explican, “algunhas delas durante estes tres últimos anos deixaron de realizarse e ficaron esquecidas no caixón do goberno do PP; e, está claro, tamén, que se poden continuar, reforzar, e complementar”:

Economía e goberno local

EO4: RECUPERACIÓN DOS MERCADOS LOCAIS DE ALIMENTOS: “Promovemos feiras e mercados locais a través do mercadillo de Bertamiráns; a través de Amorodo con productores locais introducidos en canles de distribución dos seus produtos: no mercadillo mesmo e coa rede de cestas; mercados puntuais en diferentes festas como a da Naturaza.”
E08: PROGRAMA DE NOVAS EMPRESAS SUSTENTABLES: “Estimulábase e apoiábase o emprendemento a través do servizo de asesoramento e das ILES. Aínda que para ser ILE non se tiñan en conta criterios de sustentabilidade relativos ao petroleo.” Na nosa opinión esta medida só ten sentido se se aplican precisamente eses criterios: non se trata de apoiar a creación de calquera tipo de empresa, senón de empresas que sexan sustentables nun contexto de devalar enerxético, que non dependan de insumos derivados do petróleo e que axuden á resiliencia do municipio.
E10: REORIENTACIÓN DE EMPRESAS PARA O CONSUMO LOCAL: “A través de todas as campañas de fomento do consumo local.” É importante, pero fomentar o consumo local non é o mesmo ca fomentar que as empresas se reorienten cara ese consumo: unha vía traballa desde o punto de vista da demanda, e a outra, desde o da oferta.
E14: PROGRAMA DE APOIO AO COMERCIO E Á DISTRIBUCIÓN LOCAL: “Viñemos reforzando o comercio de proximidade a través de Amorodo, non so co punto de venta onde estaban os productores senon co sistema de cestas —rede local de suministro— onde eran coñecidos polos consumidores. Tamén a través de todas as campañas de promoción do comercio local: Guía de Compras, Rede Calidade en Galego, animación na rúa ca chegada do bo tempo: Animación do Comercio na Rúa, Campañas Navideñas, etc).”
E15: PROMOCIÓN DA PRODUCCIÓN LOCAL DE ALIMENTOS: “A través de Amorodo estimulabase e axudabase á producción local.” É un bo referente, pero claramente insuficiente. Precisa ser ampliada a súa escala ata aproximarnos ao obxectivo de que a maior parte dos alimentos consumidos por toda a poboación de Ames procedan do propio concello ou da bisbarra.
E21: BANCO DE TEMPO MUNICIPAL: “En Servizos Sociais puxérase en marcha.”
E22: PROMOVER FEIRAS DE TROCO: “Celébrabamos 1 ao ano, cada edición con máis éxito.”
E24: FORMACIÓN PROFESIONAL POSPETRÓLEO: “Fomentamos a integración de persoas desempregasdas mediante obradoiro con novo oficio de instalador de enerxía solar térmica.” Semella algo moi insuficiente: existen moitas outras profesións que cómpre recuperar para un novo xeito de vida pospetróleo.
E25: APOIO AO CONSUMO DE ALIMENTOS LOCAIS: “Apoiamos ás redes locais de distribución de alimentos, creándoas de cero (posto mercadillo + sistema cesas) e dotandoas de diferentes axudas: PDA por exemplo para que o sistema de cestas fose máis áxil e doado; novos investimentos no mercadillo xa existente). Tamén a través de campañas de fomento consumo local.” Precisa ser ampliado en escala para apoiar a medida inseparable da promoción da produción local de alimentos.
E26: PLAN DE COMPRAS MUNICIPAL EN PROXIMIDADE: “É algo que se viña facendo a nivel de todo o concello: comedores escolares que mercan a Amorodo, supermercados, panaderías e tendas locais; noutros departamentos tamén cos servicios contratados priorizando en igualdade de oferta e prezo os que fosen do concello; etc).”
E27: PLAN DE DESCENTRALIZACIÓN ADMINISTRATIVA: “Posta en marcha da administración electrónica, etc.”

Urbanismo e hábitat

U01: PROMOCIÓN DA HORTICULTURA URBANA.
U02: HORTAS URBANAS COMUNITARIAS.
U02: RECUPERACIÓN DE HORTAS.
U09: PROMOCIÓN DA ARQUITECTURA BIOCLIMÁTICA: “A Aula da Natureza pretendía ser un lugar común para todos, pero tamén un espazo de educación ambiental, onde o propio edificio predicase co exemplo. Así, na restauración tivose en conta este tipo de arquitectura, no tocante a: ventilación, emprego de materiais, reutilización de augas grises, emprego de enerxías renovables dende un punto de vista eficiente e real a nivel de vivenda unifamiliar. A idea foi incidir neste campo a través das diferentes campañas / accións de educación ambiental que viñamos facendo xa dende a aula.”
U12: PROGRAMA DE AMPLIACIÓN DE ESPAZOS VERDES: “Programa e proposta O Milladoiro que está por ver…”
U11: REFORMA DOS EDIFICIOS MUNICIPAIS PARA O AFORRO ENERXÉTICO: “Antes de acometer o obradoiro fixose un estudo de TODOS os edificios municipais para ver aqueles susceptibles de instalar os paneis de enerxía solar térmica. Tíñano todos os que o podían ter, e no resto foron instaladas diferentes medidas de aforro energético a través de luminarias, etc. Está recollido o aforro ecónomico e o CO2 que o concello evita anualmente. Posteriormente fixose unha auditoría energética do INEGA para ver outras alternativas de aforro enerxético.”

Transporte

T10: CAMPAÑA PARA O AFORRO DE COMBUSTIBLE NA CONDUCIÓN: “Medida incluida dentro da campaña OFICINAS E FOGARES SOSTIBLES. A idea era mandar tamén ao persoal do concello a facer os cursos de conducción eficiente, eran gratuitos. Unha vez feito o folleto base con todas as medidas a idea era periódicamente facer campañas mais intensivas de cada apartado: tóner, papel, luz, vehículos, etc.”

Medidas xerais, difusión/concienciación cidadá e outras

XO4: CREACIÓN DA AXENCIA MUNICIPAL PARA A TRANSICIÓN ENERXÉTICA: “Nós chamámoslle Aula da Natureza, é un centro de difusión, un centro de demostración de técnicas sustentables non só a nivel enerxético, senon doutras formas sustentables de actuar).” Debe ser ampliado o seu alcance e mesmo mudada a súa denominación para que deixe de percibirse como unha cuestión ambiental para entenderse que se está a liderar unha trasformación profunda do municipio en todos os terreos.
X05: PROGRAMA DE DIFUSIÓN E FORMACIÓN PARA A ADAPTACIÓN SOCIAL POSPETRÓLEO: “Xa o viñamos facendo no goberno socialista, e nos plans estaba seguir empregando a aula: aforro enerxético, compostaxe caseira —ademais das subvencións para compra de composteiros e charlas de emprego e beneficios do mesmo—, etc etc. A través de Amorodo tamen se teñen dado moita formación por exemplo de autoproducción e conservación de alimentos (hai de feito unha autoclave en Aldea Nova que envasa e esteriliza moitos botes xuntos).” Claramente hai que repensar esta difusión en clave de Peak Oil, pois o que se viña facendo estaba pensando desde outros parámetros, perfectamente válidos e necesarios, pero claramente insuficientes e parciais.
X10: DECLARACIÓN DE ZONA LIBRE DE TRANSXÉNICOS
X15: PLAN PARA A REDUCCIÓN DO LIXO E A PROL DA COMPOSTAXE
X17: PROGRAMA DE APOIO E DIFUSIÓN E CONSERVACIÓN DE SEMENTES LOCAIS DE INTERESE ALIMENTARIO: “Fíxose en Amorodo.”
X24: REVISIÓN DA ACTUALIZACIÓN DA ILUMINACIÓN VIARIA.
X25: CREACIÓN DE HORTAS ESCOLARES: “Tiñamos unha horta escolar para nos coñecido como MONTE ESCOLAR. Tamén temos a horta da Aula da Natureza, alí íase a facer talleres con hortalizas, flores, etc ademais de seguir co Programa de Valorización do Monte e Prevención de Incendios iniciado no Monte Escolar.”

Aparte disto no que xa afirman teren traballado, comprométense a levar a cabo estoutras medidas novas de entre as incluídas na nosa proposta:

Economía e goberno local

E08: PROGRAMA DE NOVAS EMPRESAS SUSTENTABLES. Insistimos en que deben ser sustentables pospetróleo.
E28: CONTABILIDADE DO AFORRO DAS MEDIDAS POSPETRÓLEO.

Urbanismo e hábitat

U04: PLAN PARA A MELLORA ENERXÉTICA DAS VIVENDAS.
U05: PROGRAMA PARA A XERACIÓN ELÉCTRICA EN EDIFICIOS: “Fomentando mediante algunha exención.”
UO8: PROGRAMA DE ESPAZOS VERDES PRODUCTIVOS: “Aínda que esta funcionalidade xa a recollen as hortas urbanas.” Non de todo, pois do que se fala aquí é de reconcebir os espazos verdes como zonas de produción de alimentos e outros produtos naturais de utilidade.
U15: PROMOVER A RETIRADA DE AMIANTO NAS CONSTRUCIÓNS: “Dentro de esta medida non todo é viable, pero sí se poden considerar das opcións propostas como a exención de tasas, seguir perseguindo os verquidos ilegais e facer unha campaña de concienciación.” Lamentamos que non se considere viable axudar a eliminar o antes posible un potente carcinóxeno que está presente de maneira ubicua no noso hábitat, precisamente porque as administracións públicas o viñeron favorecendo e permitindo historicamente. Consideramos un deber das propias administracións constribuír á súa eliminación dunha maneira segura antes de que se careza dos recursos e infraestruturas precisas para realizalo masivamente e con seguridade. Con todo, a aposta que fai o PSdeG resulta valiosa.

Transporte

Fiscalidade

Medidas xerais, difusión/concienciación cidadá e outras

Rematan o seu documento cun agradecemento: “Antes de rematar, agradecer o voso completo e fantástico traballo, e a animarvos a que continuedes coa vosa labor porque é necesario que existan personas que nos conciencien da necesidade de pensar no futuro.” Nós tamén lles agradecemos que se tomaran a molestia de nos enviar un documento específico avaliando as medidas unha a unha, o cal nos facilita moito a súa comunicación e a análise de ata qué punto asumiron a nosa mensaxe e propostas para un Ames preparado para a nova Era Pospetróleo.

Avaliamos moi positivamente que se recoñeza a importancia deste tipo de propostas e que se asuma un bo feixe de medidas novas, aínda que non concordemos en que haxa tanto aproveitable do feito nos anteriores gobernos PSdeG e PSdeG-BNG que houbo no concello. Si que poden ser puntos de partida interesantes que retomar, pero sen dúbida hai que ampliar moito o seu alcance e poñelos nun contexto marco de preparación para a fin do petróleo. É dicir, claro que hai cousas moi válidas no feito antes, pero agora cómpre reorientar e poñer nun maior valor e urxencia moitas desas medidas, integrándoas entre si moito máis, potenciando a súa utilidade como vías para a resiliencia local. Neste sentido achamos en falta que se asuman algunhas das medidas que máis claramente poderían contribuír a esta integración e á comunicación da importancia e urxencia social do que se pensa facer para preparar o concello para a fin do petróleo como son algunhas do apartado de Medidas xerais e de concienciación: Programa de difusión e formación para a adaptación social pospetróleo; Creación da imaxe marco para todas as medidas municipais pospetróleo; Campaña de difusión mediática local das medidas pospetróleo; Declaración de adscrición ás Cidades en Transición; etc.

É dicir, semella que o PSdeG-PSOE de Ames quere avanzar nesta dirección pero dunha maneira moi discreta, con medidas que publicamente non se vencellen entre si, e sen comunicar dunha maneira forte, aberta e decidida que se vai traballar para afrontar o problema do Peak Oil (p.ex. no programa que se pode consultar no web do candidato ou en versión PDF no web da agrupación local do partido, non aparecen estas cuestións que si nos fixeron chegar en comunicación privada). Este documento que nos fixeron chegar é, sen dúbida, un paso importante para unha formación como o PSdeG-PSOE que demostra que a nivel local este partido amosa un recoñecemento e disposición meirandes das que se poden atopar a outros niveis. Pero, con todo, aínda falta un compromiso máis nidio e o valor de comunicar socialmente que o Peak Oil está aí e que nos está comezando a afectar, dunha maneira que se vai intensificar aceleradamente nos anos que temos por diante ata dar como resultado un modelo de sociedade totalmente diferente. Así, no programa falan de “a situación económica actual, caracterizada por unha profunda crise económica e financeira”, sen recoñecer que é unha crise terminal que debe desembocar —coa guía e colaboración das institucións públicas— noutro modelo socioeconómico pospetróleo e, polo tanto, postindustrial e poscrecemento.

Algunhas medidas que se inclúen no seu programa parecen encaixar dificilmente cunha concepción clara e coherente do que significa o fin da Era do Petróleo (p.ex. “Xestionaremos a creación de prazas de aparcamento no Milladoiro e Bertamiráns” ou “Apostamos, a mesmo tempo, polo comercio e hostalería local como sectores básicos da estrutura económica do noso concello”, sen atender suficientemente a importancia da produción primaria: agrícola, gandeira, forestal… base das economías preindustriais e postindustriais). Tamén atopamos algunha lamentable aposta pola continuidade do business-as-usual mediante as falsas solucións do capitalismo-industrialismo verde: “Fomentaremos o uso de vehículos que sexan respectables co medio ambiente. Para elo, promoveremos unha bonificación de ata o 75% do Imposto sobre Vehículos de Tracción Mecánica para aqueles vehículos de motor eléctrico, alimentados por baterías, e/ou emisións nulas e dun 60% para aqueles considerados híbridos.” Con todo, alédanos comprobar que se vai prescindindo de certos mantras como o do crecemento económico, que xa non aparece —polo menos expresamente— no programa electoral.

A partir deste documento, procederemos hoxe a actualizar a sección de Ames no wiki Municipios.Pospetroleo.com á espera de avaliar o programa de Pacto x Ames e o de Ames Novo ao longo desta semana que resta ata as eleccións do domingo.

Onte, venres 13 de marzo, tivemos a segunda das nosas xuntanzas cos grupos políticos que se van presentar ás eleccións municipais en Ames. Desta volta foi a xente de Ames Novo con quen nos encontramos, no Café Babia do Milladoiro, nunha intensa reunión de dúas horas. Dado que varios dos participantes no encontro xa coñecían a cuestión do Teito do Petróleo —de feito presentaran con Véspera de Nada a Guía para o descenso enerxético hai uns meses—, a xuntanza estivo centrada en falar sobre as propostas concretas que lles levabamos e que xa tiña analizado polo miúdo a súa responsable de Sustentabilidade e Mobilidade, a ecosocialista Chus Boo. Ademais dela, estiveron presentes a nº 1 da lista e candidata á alcaldía, Pilar Candocia; Manel Pardo, nº 11 da lista; e Paulo Rendo, tamén membro de Ames Novo. Por parte de Ames Pospetróleo asistimos Emilio Román e Manuel Casal.

Como froito da conversa, habemos mellorar algunhas das propostas, para facer unha redacción máis clara e precisa. Tamén nos forneceron información de interese sobre algunhas cuestións sociais, problemas no rural, do sistema de xestión do lixo, dos Puntos Limpos, dos locais das escolas unitarias, do transporte, do proxecto Amorodo e outros temas que nos servirán para completar as medidas que estamos a lles propor a eles a a outros grupos políticos que aspiran a gobernar Ames. Tamén lles aclaramos que esas medidas non están estruturadas dunha maneira directamente trasladable aos programas de cada formación —o cal sería imposible— senón que máis ben son ladrillos, items individuais, meramente agrupados por áreas, para que despois eles debatan internamente, e vexan de incorporar dentro do seu programa dunha maneira coherente e adaptada ao resto do programa que presenten aos cidadáns. Ames Novo comprometeuse a facelo e xa adiantaron que comparten plenamente a “filosofía” das propostas e que, de feito, xa moitos dos puntos os tiñan no seu pre-programa.

Debatimos tamén acerca da necesidade de diferenciar o tema da sustentabilidade, non considerándoo nin a efectos prácticos de goberno nin tampouco simbólicos —como se presenta á cidadanía— como un área máis de goberno, senón que debería ser xerarquicamente “a base” de toda acción, dentro dunha formulación máis integral do goberno municipal e menos estruturada por áreas independentes. Pilar Candocia aclaraounos que, se gobernaban, ela xa ía levar un área como é a Social, ademais das responsabilidades de alcaldesa, e que a Sustentabilidade tiña que recaer noutroa persoa, neste caso Chus Boo, pero que iso non quitaba para que fose un área totalmente trasversal e que, mesmo máis, as accións de goberno das outras áreas pasarían necesariamente pola aprobación da concellaría de sustentabilidade, estabelecéndose así unha relación do tipo da que nós demandabamos, en coherencia cunha candidatura que se recoñece “de base decrecentista”.

Boa parte da xuntanza xirou en torno á factibilidade de determinadas medidas. Así, debatimos moito sobre a viabilidade de impulsar unha moeda local, ao estilo doutras que xa están a funcionar noutros lugares, que nós consideramos factible poñelo en marcha nos vindeiros catro anos pero eles veno con moito máis escepticismo e dúbidas sobre o seu funcionamento. Os e as representantes de Ames Novo incidiron en dificultades concretas para levar certas medidas no programa, no que non queren incluír “promesas” (aí coincidiron co que nos expresaran os representantes do PSOE), senón unha “filosofía de goberno”. Nós fixémoslles ver o difícil que é fiscalizar unha “filosofía” que non se plasme nun programa concreto de goberno e que a dúbida acerca de que vaian dispor dos recursos precisos para levar á práctica todas as medidas incluíbles nun programa, podería solventarse incluíndo unha serie de medidas básicas (o cal xa tiñan previsto) pero complementadas con outras que serían postas en marcha de maneira condicionada á dispoñibilidade de recursos. Afirmaron que non sabían como se habían atopar o concello, no caso de gañaren responsabilidades de goberno, e que polo tanto non sabían ata qué punto ían poder facer cousas, o cal os levaba a autolimitarse á hora de incluír medidas no programa. Tamén falaron de limitacións legais e de competencias que debían asumir outras administracións ou un futurible goberno metropolitano da comarca de Compostela.

Saiu a debate repetidamente a cuestión do tempo, do ritmo ao que se deberían aplicar as medidas propostas para preparar Ames para a vida sen petróleo. Eles reiteraron que tiñan que pensar a 4 anos vista, de maneira análoga ao que nos explicaron no PSOE, e nós fixémoslles ver que era preciso pensar a máis longo prazo e poñer as bases da resiliencia do concello agora que aínda se podía, e que posiblemente dentro de 4 anos as cousas terían mudado moito a peor no sentido de dispoñibilidade de recursos e emerxencia socioeconómica, baseándonos nos cálculos de, entroutros, os asinantes do Manifesto Derradeira Chamada. Se cadra non atopamos unha clara conciencia desta situación, do escaso tempo de que van dispoñer os gobernos municipais que emanen das eleccións de maio, para prepararen os seus municipios para uns impactos rapidamente agravados do Teito do Petróleo. Quixemos que fosen conscientes de que lles pode tocar gobernar Ames no lustro máis decisivo non só para este concello, senón para o conxunto da Humanidade.

Por suposto recae neles a responsabilidade de trasladar as medidas que lles propomos a un programa de goberno concreto e realista, e de comunicar axeitadamente á veciñanza de Ames a necesidade e características desas medidas, vendo nelas non só o seu carácter máis ou menos “vendible” ao electorado senón o seu carácter máis ou menos “preciso” para a situación de emerxencia histórica que estamos a vivir. Por suposto isto é unha enorme responsabilidade da que non debe fuxir ningún grupo que aspire a gobernar este ou outro concello, máxime cando saben do problema de fondo do devalar enerxético e da mudanza civilizatoria. Por iso animamos a Ames Novo, como a calquera grupo, a ter valor e imaxinación á hora de trasladar isto á acción de goberno municipal, aínda que eles coiden que teñen “unha capacidade limitadísima para mudar os hábitos da xente”. Aí concordamos en que eles deben un paso por diante da sociedade para promover a mudanza cultural necesaria, aínda que eles ven máis dificultades ca nós nese proceso e pensan nun proceso máis lento e paulatino do que nós coidamos necesario.

Agradecemos a Ames Novo a súa boa disposición e interese polas nosas propostas e ficamos á espera de coñecer cáles delas incorporan, con maior ou menor adaptación ou priorización ao seu programa. Tamén agradecemos que nos ofrezan manter as portas abertas a un diálogo permanente sobre estas cuestións a partir de agora e a tomar parte activa en todo o proceso participativo de elaboración do seu programa para gobernaren Ames.