Dous anos sen avances municipais para preparar Ames para o devalar enerxético

O pasado xoves 23 de marzo puidemos asistir no Milladoiro ao pleno municipal da corporación de Ames convocado para facer balance ante a cidadanía dos primeiros 22 meses de goberno municipal tripartito PSOE-BNG-ContigoPódese. Nas dúas primeiras horas (non puidemos asistir á parte final do pleno) comprobamos que a preparación de Ames, o seu concello e a súa veciñanza para o final da Era da enerxía fósil estivo completamente ausente do que alí se expuxo e debatiu. De facto, apenas si houbo algunhas escasas mencións puntuais a cuestións relacionadas coa enerxía. Os representantes do goberno municipal defenderon que o seu goberno non fora en absoluto “continuísta” co anterior goberno (PP), mais no que atinxe ás medidas expostas nada nos leva a pensar que estean a ter en conta o Peak Oil e mais o proceso de crise terminal da nosa civilización ao que este nos aboca. Xa que logo, si que hai un considerable “continuísmo”, polo menos no que toca a este tema tan trascendental e que tanto vai afectar (está afectando xa, en forma de crise económica, paro, etc.) ás persoas que vivimos en Ames. O goberno anterior tampouco podería alegar total descoñecemento, pois o concelleiro Bernardo Moar recibira en 2012 documentos suficientes para comprender a gravidade da situación e a necesidade de actuar. Mais este goberno é o primeiro que ten un coñecemento amplo da cuestión e que fixo acuse de recibo das advertencias que lle presentamos as persoas que divulgamos e facemos activismo sobre a cuestión.

Certo é que este goberno municipal fixo no ano 2016 algo moi concreto neste sentido, e que non podemos deixar de lle recoñecer: apoiar a difusión que desde a nosa asociación, Ames Pospetróleo, fixemos do problema con senllas presentacións públicas en Bertamiráns e no Milladoiro do tema do Peak Oil, coa emisión nas respeitivas casas da cultura, do documental Non hai mañá, con presenza do alcalde José Miñones e diversos membros do goberno municipal, así como de Ames Novo. Porén, semella ter quedado todo aí. Non negamos que certas medidas das que se explicaron onte poidan ser útiles para preparar a veciñanza e a propia entidade municipal ante o devalar enerxético en cuxas primeiras fases nos achamos inmersos, como poden ser: bonificacións do IBI para persoas que instalen sistemas de captación de enerxías renovables nos seus fogares, ou a contratación (moi parcial, polo que coñecemos) do subministro eléctrico coa cooperativa galega de renovables Nosa Enerxía. Mais son, claramente, medidas insuficientes, illadas e que non se están a tomar precisamente dentro dunha estratexia firme, trasversal e convencida, para afrontar a radical trasformación social que require a consciencia de que este modelo civilizatorio baseado no petróleo (e outras enerxías finitas) chega á súa fin e de que cómpre urxente e profundamente actuar desde os poderes públicos para preparar o novo modelo máis local, máis resiliente e menos consumidor de enerxía e materiais. Outras medidas das que está a pór o Concello en marcha como o saneamento das contas públicas, a redución dos custos financeiros, os comedores escolares baseados en alimentos de proximidade, etc. así como outros que non se mencionaron onte, pero que coñecemos, como a ampliación das hortas urbanas ou a prohibición dos praguicidas, ou a creación dunha moeda local (disimulada baixo a forma de puntos para gastar nos comercios cando se entregan residuos nos Puntos Limpos) recoñecemos que teñen utilidade neste camiño e alédanos que se manteñan ou se realicen avances nesas direccións. Porén, son tan escasos, tan tímidos e inconexos que non podemos recoñecer neles unha estratexia definida e seria de preparación social para o colapso da civilización industrial, para a fin do petróleo nin para a fin do crecemento económico.

Tampouco vimos nestas dúas primeiras horas do pleno realizado no Milladoiro que a oposición lle reclamase ao goberno esta ausencia de planificación para o devalar enerxético, malia ter constancia de que, polo menos boa parte dela (Ames Novo e Pacto x Ames), son perfectamente conscientes da existencia do problema, polos contactos realizados pola nosa asociación durante a campaña electoral previa ás últimas eleccións municipais. Semella que nin os membros do goberno nin da oposición queren facer uso desa consciencia do problema para promover actuacións expresamente destinadas a preparar a cidadanía. Será que se coñece pero que non se considera unha prioridade? Será que se pretende actuar dalgunha maneira sutil e disimulada, baixo o radar, sen lanzar unha mensaxe difícil de aceptar pola cidadanía, polo que de descoñecido ten o problema e por non seren os augafestas que lle poñan o axóuxere ao gato? A día de hoxe descoñecemos o motivo.

Coidamos, en calquera caso, que aínda está a tempo este goberno (e mais a oposición que queira ser construtiva e estar á altura do grave momento histórico que vive non só Ames senón o mundo enteiro), de tomar as medidas precisas. Sería especialmente importante reaccionar antes de que os impactos máis visibles do devalar do petróleo se fixeren presentes entre a cidadanía amesá, como serán os desabastecementos enerxéticos, de alimentos ou de outras materias de primeira necesidade, algo que analistas de prestixio internacional como Antonio Turiel sitúan probablemente nos vindeiros anos, é dicir no noso futuro inmediato. Esperemos que este goberno non crea que non lles vai tocar a eles, e que pensen que segan ou non a gobernar eles de aquí a 3 anos, é o seu deber moral como responsables públicos, tomar xa as medidas precisas (e non apenas algúns xestos inconexos) para evitar as peores consecuencias deste colapso aos seus conveciños e conveciñas. Unha destas oportunidades que semellan aínda estar abertas ten que ver co Plan de Emerxencias mencionado onte no pleno polo alcalde. Será que poderán incluír nel un plan específico de continxencia ante un desabastecemento enerxético que tarde ou cedo ha bater tamén no noso concello? Porque lembremos que Ames non ten petróleo de seu, e que é totalmente dependente do exterior nos combustibles que moven vehículos públicos e privados, e numerosa maquinaria de uso municipal e empresarial, e outras substancias derivadas del. Por non falar da dependencia e falta de resiliencia noutros aspectos enerxéticos (como o fornecemento de electricidade) e non enerxéticos.

As medidas que lle reclamamos ao goberno do noso municipio (e que foran recollidas en http://ames.pospetroleo.com, algunhas das cales os propios grupos que forman parte do goberno se comprometeron en campaña electoral a incorporar á súa acción de goberno, son medidas factibles e en moitos casos pouco custosas en termos económicos. É agora, cando se están a negociar e aínda non se presentaron a aprobación, os orzamentos municipais, cando se ten que demostrar con feitos e con partidas orzamentarias que se van tomar medidas claras e contundentes para camiñar cara a un Ames que non dependa dos combustibles fósiles. Porque non facelo sería agachar a cabeza diante un problema que está aí, que os representantes de PSdeG, BNG e Contigo Pódese saben que está aí, e que non por non ollar para el vai deixar de ter un impacto demoledor sobre a normalidade da vida en Ames.

Animamos, xa que logo, ao goberno municipal a actuar xa, por medio destas liñas de actuación orzamentaria e mais do Plan de Emerxencias municipal, así como doutras que aínda dá tempo a abrir na segunda metade do seu mandato. Consolídense as medidas xa en marcha que poidan ter utilidade e íntegrense con outras máis específicas. Explíquese á cidadanía o valor que teñen para prepararnos para o devalo enerxético e para a mudanza climática, que tamén en Ames nos está a afectar cada ano con máis forza. Contan con argumentos de sobra, co noso decidido apoio e colaboración, e seguramente co das forzas da oposición máis responsables. E fáganno tamén abrindo á participación da cidadanía todas estas medidas; se son quen de promover o coñecemento do grave momento histórico ante o que estamos, a xente saberá comprender o que debe ser feito e poderán apoiar todas estas medidas que desde a nosa pequena organización lles reclamamos e mesmo propór outras que nazan da iniciativa veciñal.

É hora de estarmos todos á altura desta grave situación.

Xuntanza con Pacto x Ames para explicar as nosas medidas fronte ao «Peak Oil»

pacto-x-amesOnte celebramos no Milladoiro a 4ª das nosas xuntanzas cos grupos políticos do concello de Ames, tras as mantidas anteriormente con PSdeG, Ames Novo e BNG. Desta volta foron os representantes de Pacto x Ames, forza escindida do PP local, Ramón García Argibay e María González Gómez. Pola nosa banda acudimos Benxamín González, Emilio Román e Manuel Casal.

A xuntanza foi distendida e atopamos boa receptividade antes as medidas propostas así como moito interese por coñecer o problema do Teito do petróleo e como prevemos que vai afectar a Ames. Tamén lles entregamos, como aos outros grupos, un exemplar da Guía para o descenso enerxético, publicada hai pouco máis de un ano pola nosa asociación amiga Véspera de Nada.

Agradecemos o ofrecemento que nos fixeron os representantes de Pacto x Ames para realizar un acto de presentación da nosa asociación, para o cal temos dificultades derivadas do escaso tempo que temos antes da campaña para as municipais e o feito de non estarmos aínda rexistrados no concello como asociación. Acordamos que falarían cos representantes dos outros grupos para solicitaren conxuntamente o uso dos auditorios municipais de Bertamiráns e O Milladoiro para, durante o mes de abril, facer este acto, no que tamén temos intención de convidar aos compañeiros de Véspera de Nada para falaren sobre o seu libro, así como para emitir un documental sobre a cuestión do Peak Oil.

Polo demais tocamos diversos temas relativos ás nosas medidas, as cales valoraron como interesantes en si mesmas, mesmo sen ter en conta a cuestión do petróleo. Tamén recoñeceron que Ames ten unhas condicións moi axeitadas para poñelas en práctica, e que algunhas cadraban con ideas que xa lles reclamaran outros colectivos sociais da localidade, como a recuperación de oficios, e outras con ideas que xa eles tiñan previstas, como a recuperación de aldeas como a de Lens, aproveitando fondos europeos e da Xunta de Galicia, con criterios ecolóxicos. Falamos da cuestión de buscar emprego vs. ter un oficio (Richard Heinberg), do transporte despois do petróleo, e das posibilidades que nos trasmitiron de xestionar un transporte local (liñas interiores) de xeito compatible co transporte metropolitano, sen que haxa problemas coas actuais concesionarias.

Tamén nos comentaron que tiñan previsto facer unha revisión do PXOM con criterios ecolóxicos e de sustentabilidade, dentro das posibilidades que dea a lexislación actual. Aproveitamos aí para falar na conveniencia de ampliar as hortas urbanas existentes, para as cales hai xa máis demanda que oferta, e a posta en uso de fincas non utilizadas, tanto nas áreas urbanas como rurais, onde nos comentaron a situación de moitas fincas de Tapia que foron cedidas polos propietarios á cooperativa local. Ese tipo de experiencias, así como a trasmisión de saberes mediante co-formación ao estilo do que vén facendo Lentura e o proxecto Amorodo, concordamos en que sería interesante multiplicalas e poñelas en relación coa posta en uso de terras actualmente improdutivas ou a monte. Tamén adicamos bastante tempo, como cos outros grupos, a falarlles das posibilidades, referencias e funcionamento das moedas locais complementarias, asunto sobre o cal tamén amosaron o seu interese por coñecer máis, así como polas técnicas de Permacultura e os grupos de apoio mutuo local en torno a ese tipo de labores que algúns membros de Ames pospetróleo estamos a comezar. Tamén saíron a relucir as Transition Towns e mais as Post-Carbon Cities como referencias internacionais de como se están a preparar noutros lugares para afrontar as consecuencias do devalar dos combustibles fósiles.

En resumo, unha reunión frutífera coa que sementamos unha vez máis o interese por incluíren os grupos políticos de Ames medidas útiles para a súa poboación se preparar de cara ao descenso enerxético que xa estamos comezando a vivir. Ficamos á espera de coñecer cales das medidas incorpora finalmente Pacto x Ames ao seu programa para as vindeiras eleccións. Nós salientamos que deben ser eles quen as prioricen e encaixen na estrutura do seu programa xeral para Ames, sempre e cando se comece polas medidas relativas á divulgación, cousa que xa poden comezar a facer apoiando o noso acto de presentación xunto cos outros grupos.

Tan só nos resta falar co grupo actualmente responsable do goberno municipal, o do Partido Popular, encabezado polo alcalde Santiago Amor. Xa enviamos a nosa solicitude de xuntanza, pero polo de agora sen resposta.

Terceira xuntanza coas candidaturas de Ames: BNG – Somos Ames

captura-somos-ames-BNGOnte martes 17, tivemos o terceiro dos nosos encontros cos grupos políticos de Ames, para trasladarlles as nosas propostas para un Ames resiliente e capaz de resistir nas mellores condicións posibles as graves consecuencias do Teito do Petróleo. Tras os pasados encontros con PSdeG e Ames Novo, desta volta foi a candidatura do BNG (Asembleas Abertas de Ames / Somos Ames) quen, representada por Isabel Vaquero, Alberte Souto e David Santomil, parolou con nosos membros Benxamín González e Manuel Casal en torno ao documento de propostas Ames Pospetróleo.

Na xuntanza, acollida novamente no Café Babia do Milladoiro, atopamos tamén boa recepción ás nosas propostas, como tamén foi en xeral a sensación cos outros grupos cos que nos levamos reunido. Tivemos ocasión de lles explicar algunhas medidas sobre as que amosaban máis dúbidas, como é o caso da proposta por unha moeda local complementaria, sobre a que lles achegamos as súas vantaxes e posibilidades así como algúns exemplos en funcionamento en diversos lugares do mundo. Eles amosáronse dispostos a incorporar as medidas ou boa parte delas, no programa que están a elaborar con achegas doutras persoas e colectivos de Ames, e diferenciaron claramente entre aquelas máis de tipo declarativo ou de pedagoxía/sensibilización social e as que sexan máis para transformacións a curto prazo, de tipo práctico, condicionadas á dispoñibilidade de recursos. Nese sentido fixéronnos ver que este concello é moi deficitario en canto a recursos humanos. Falamos tamén dos recurtes de competencias que están a sofrer os concellos, nomeadamente os máis pequenos, que vén as súas funcións en boa medida absorbidas polas Deputacións.

En canto ás medidas de sensibilización sobre o Peak Oil, amosáronse decididos a poñelas en marcha coa nosa colaboración nos meses inmediatamente posteriores ás eleccións, en caso de acadaren responsabilidades de goberno. Tamén as medidas de promoción económica lles pareceron especialmente salientables, e vencellaron a promoción e atracción que teñen pensado facer de empresas tecnolóxicas á cuestión das enerxías renovables, sobre a que podería mesmo pensarse nun viveiro específico para novas empresas deste tipo. Tamén fixeron moito fincapé nun duplo eixo, no que atopamos moita coincidencia coas nosas posturas: a promoción do comercio e distribución local por medio dunhas feiras ampliadas, e a promoción da produción local, especialmente de alimentos, na liña do proxecto Amorodo, sobre o que tamén nos falara moito a xente de Ames Novo. Así, apostarán por impulsar o aproveitamento das terras agrícolas do municipio con novos proxectos de agricultura ecolóxica, froiteiras, invernadoiros, etc. fuxindo das grandes explotacións habituais no país. Foi interesante coñecer da súa man que en Ames houbera en tempos unha produción moi importante de cereixa e de laranxas. Ademais, fixeron notar que Ames é un concello cunha renda media bastante alta con respecto ao resto da Galiza e nese sentido tería moitas posibilidades unha produción de calidade agroecolóxica destinada ao propio mercado local.

Outras cuestións que nos deron a coñecer foron o Feirón e a tarxeta de fidelización que puxeran en marcha os comerciantes do Milladoiro, como experiencias de promoción do comercio a nivel local. Tamén nos preguntaron acerca das cooperativas de enerxía renovable e estivemos falando das súas vantaxes e dos diferentes modelos e opcións existentes hoxe en día para que o concello contrate con elas, así como dos graves problemas que teñen moitos concellos coas grandes empresas eléctricas e que está obrigando a realizar auditorías para desvelar aunténticas estafas no cobro da luz aos concellos. Na cuestión do crédito mutuo entre empresas, que nós vencellamos co modelo de moeda local, eles mencionaron que tiñan previsto promover o crédito desde o propio concello.

Con David Santomil falamos da experiencia das hortas urbanas, que el coñece ben por promover unha no lugar de Coira, e que relacionamos coa cuestión do banco de terras que Alberte Souto tamén coñece de primeira man polo seu paso pola consellaría de Medio Rural nos tempos do goberno bipartito BNG-PSdeG. Falamos tamén moito do tema do transporte, das peculiaridades nese sentido dun concello como o de Ames e da necesidade de actuar a nivel local. Achegáronnos algunha referencia de sistemas de microbuses e falamos da posibilidade de combinar as novas tecnoloxías cun servizo a medio camiño entre os buses e os taxis para as zonas rurais do concello. No tema do transporte amosáronse bastante escépticos sobre as posibilidades de desincentivar o vehículo privado, ao que respondimos con modelos de compartición. Tamén falamos das Transition Towns e o que se leva tempo a mover no Reino Unido para se prepararen para a vida sen petróleo, e do Protocolo de Esgotamento do Petróleo que se aprobara en Portugal grazas á iniciativa do PCP. Tamén falamos do alto interese das hortas escolares e Isabel Vaquero mencionou o parque de Vista Alegre, en Compostela, como modelo aplicable dunha zona verde que produza alimentos.

Da xuntanza saíron algunhas ideas para mellorarmos as propostas de Ames Pospetróleo e un reforzado interese por estas cuestión dentro do grupo local do BNG, que esperamos se plasme durante as vindeiras semanas na adopción de boa parte das nosas propostas programáticas.

20150317-ames-pospetroleo-xuntanza-BNG-foto2-FRAG-640x219

Xuntanza con Ames Novo acerca das medidas para un Ames pospetróleo

logotipo-ames-novoOnte, venres 13 de marzo, tivemos a segunda das nosas xuntanzas cos grupos políticos que se van presentar ás eleccións municipais en Ames. Desta volta foi a xente de Ames Novo con quen nos encontramos, no Café Babia do Milladoiro, nunha intensa reunión de dúas horas. Dado que varios dos participantes no encontro xa coñecían a cuestión do Teito do Petróleo —de feito presentaran con Véspera de Nada a Guía para o descenso enerxético hai uns meses—, a xuntanza estivo centrada en falar sobre as propostas concretas que lles levabamos e que xa tiña analizado polo miúdo a súa responsable de Sustentabilidade e Mobilidade, a ecosocialista Chus Boo. Ademais dela, estiveron presentes a nº 1 da lista e candidata á alcaldía, Pilar Candocia; Manel Pardo, nº 11 da lista; e Paulo Rendo, tamén membro de Ames Novo. Por parte de Ames Pospetróleo asistimos Emilio Román e Manuel Casal.

Como froito da conversa, habemos mellorar algunhas das propostas, para facer unha redacción máis clara e precisa. Tamén nos forneceron información de interese sobre algunhas cuestións sociais, problemas no rural, do sistema de xestión do lixo, dos Puntos Limpos, dos locais das escolas unitarias, do transporte, do proxecto Amorodo e outros temas que nos servirán para completar as medidas que estamos a lles propor a eles a a outros grupos políticos que aspiran a gobernar Ames. Tamén lles aclaramos que esas medidas non están estruturadas dunha maneira directamente trasladable aos programas de cada formación —o cal sería imposible— senón que máis ben son ladrillos, items individuais, meramente agrupados por áreas, para que despois eles debatan internamente, e vexan de incorporar dentro do seu programa dunha maneira coherente e adaptada ao resto do programa que presenten aos cidadáns. Ames Novo comprometeuse a facelo e xa adiantaron que comparten plenamente a “filosofía” das propostas e que, de feito, xa moitos dos puntos os tiñan no seu pre-programa.

Debatimos tamén acerca da necesidade de diferenciar o tema da sustentabilidade, non considerándoo nin a efectos prácticos de goberno nin tampouco simbólicos —como se presenta á cidadanía— como un área máis de goberno, senón que debería ser xerarquicamente “a base” de toda acción, dentro dunha formulación máis integral do goberno municipal e menos estruturada por áreas independentes. Pilar Candocia aclaraounos que, se gobernaban, ela xa ía levar un área como é a Social, ademais das responsabilidades de alcaldesa, e que a Sustentabilidade tiña que recaer noutroa persoa, neste caso Chus Boo, pero que iso non quitaba para que fose un área totalmente trasversal e que, mesmo máis, as accións de goberno das outras áreas pasarían necesariamente pola aprobación da concellaría de sustentabilidade, estabelecéndose así unha relación do tipo da que nós demandabamos, en coherencia cunha candidatura que se recoñece “de base decrecentista”.

Boa parte da xuntanza xirou en torno á factibilidade de determinadas medidas. Así, debatimos moito sobre a viabilidade de impulsar unha moeda local, ao estilo doutras que xa están a funcionar noutros lugares, que nós consideramos factible poñelo en marcha nos vindeiros catro anos pero eles veno con moito máis escepticismo e dúbidas sobre o seu funcionamento. Os e as representantes de Ames Novo incidiron en dificultades concretas para levar certas medidas no programa, no que non queren incluír “promesas” (aí coincidiron co que nos expresaran os representantes do PSOE), senón unha “filosofía de goberno”. Nós fixémoslles ver o difícil que é fiscalizar unha “filosofía” que non se plasme nun programa concreto de goberno e que a dúbida acerca de que vaian dispor dos recursos precisos para levar á práctica todas as medidas incluíbles nun programa, podería solventarse incluíndo unha serie de medidas básicas (o cal xa tiñan previsto) pero complementadas con outras que serían postas en marcha de maneira condicionada á dispoñibilidade de recursos. Afirmaron que non sabían como se habían atopar o concello, no caso de gañaren responsabilidades de goberno, e que polo tanto non sabían ata qué punto ían poder facer cousas, o cal os levaba a autolimitarse á hora de incluír medidas no programa. Tamén falaron de limitacións legais e de competencias que debían asumir outras administracións ou un futurible goberno metropolitano da comarca de Compostela.

Saiu a debate repetidamente a cuestión do tempo, do ritmo ao que se deberían aplicar as medidas propostas para preparar Ames para a vida sen petróleo. Eles reiteraron que tiñan que pensar a 4 anos vista, de maneira análoga ao que nos explicaron no PSOE, e nós fixémoslles ver que era preciso pensar a máis longo prazo e poñer as bases da resiliencia do concello agora que aínda se podía, e que posiblemente dentro de 4 anos as cousas terían mudado moito a peor no sentido de dispoñibilidade de recursos e emerxencia socioeconómica, baseándonos nos cálculos de, entroutros, os asinantes do Manifesto Derradeira Chamada. Se cadra non atopamos unha clara conciencia desta situación, do escaso tempo de que van dispoñer os gobernos municipais que emanen das eleccións de maio, para prepararen os seus municipios para uns impactos rapidamente agravados do Teito do Petróleo. Quixemos que fosen conscientes de que lles pode tocar gobernar Ames no lustro máis decisivo non só para este concello, senón para o conxunto da Humanidade.

Por suposto recae neles a responsabilidade de trasladar as medidas que lles propomos a un programa de goberno concreto e realista, e de comunicar axeitadamente á veciñanza de Ames a necesidade e características desas medidas, vendo nelas non só o seu carácter máis ou menos “vendible” ao electorado senón o seu carácter máis ou menos “preciso” para a situación de emerxencia histórica que estamos a vivir. Por suposto isto é unha enorme responsabilidade da que non debe fuxir ningún grupo que aspire a gobernar este ou outro concello, máxime cando saben do problema de fondo do devalar enerxético e da mudanza civilizatoria. Por iso animamos a Ames Novo, como a calquera grupo, a ter valor e imaxinación á hora de trasladar isto á acción de goberno municipal, aínda que eles coiden que teñen “unha capacidade limitadísima para mudar os hábitos da xente”. Aí concordamos en que eles deben un paso por diante da sociedade para promover a mudanza cultural necesaria, aínda que eles ven máis dificultades ca nós nese proceso e pensan nun proceso máis lento e paulatino do que nós coidamos necesario.

Agradecemos a Ames Novo a súa boa disposición e interese polas nosas propostas e ficamos á espera de coñecer cáles delas incorporan, con maior ou menor adaptación ou priorización ao seu programa. Tamén agradecemos que nos ofrezan manter as portas abertas a un diálogo permanente sobre estas cuestións a partir de agora e a tomar parte activa en todo o proceso participativo de elaboración do seu programa para gobernaren Ames.