Xabier Vázquez Pumariño con Manuel Casal Lodeiro, e María Goiriz.

Programa 146. Análise dos programas electorais para o 18 de febreiro (Vivirmos nun mundo finito)

Xabier Vázquez Pumariño con Manuel Casal Lodeiro, e María Goiriz.Programa nº 146, 12/02/24: “Análise dos programas electorais para o 18 de febreiro”. Conversa con María Goiriz, de Rebelión Científica, Xabier Vázquez Pumariño e Manuel Casal Lodeiro. Música: Serj Tankian. [Escoitalo en AmesRadio.gal Ames Radio podcast]


Dado que o tempo da conversa non chegou a nada, e quedaron temas importantes por comentar, convidamos a Xabier e María a enviarnos algúns comentarios máis por escrito, mais lamentablemente, non puideron facelo. Xa que logo a continuación incluímos algúns apuntamentos apenas do coordinador do programa:

Manuel Casal Lodeiro:

[Nos programas electorais] non aparece o escenario totalmente previsible de que Galiza se convirta en lugar de recepción de centos de milleiros ou mesmo millóns de persoas que busquen refuxio climático nos vindeiros anos e décadas no noso país. Ningún partido propón planificar isto e todos van deixar que sexa o Deus Mercado quen regule esta inmigración de xente que fuxe das secas e das ondas de calor noutras partes da Iberia ou noutros países, á nosa aínda húmida e vivible terra.

[…]

No tema directamente enerxético, comentarei algunhas cousas que vin nos programas publicados. Vou comezar polo de Sumar, porque me parece especialmente rechamante nunha formación que contou co asesoramento nada menos que de Yayo Herrero cando botou a andar o proxecto, e que nin fixeron caso das súas achegas no programa para as eleccións españolas e no caso das galegas… pois, en fin, abonda con ler o que propoñen no punto “297.Descarbonización e despetrolización: Electrificaremos a nosa demanda como medio de abandono dos combustibles fósiles e a enerxía de fontes contaminantes. Buscaremos a electrificación mediante enerxía 100% renovable como obxectivo final. Mediante a enerxía eléctrica, Galicia poderá ser autosuficiente en recursos enerxéticos cando a substitución do petróleo nos medios de transporte e no ámbito doméstico se faga efectiva.” Como me dixo un economista cando leu isto… seica en Sumar non saben nin sumar? Pensan que é viable a total electrificación da nosa economía! Non sei con qué recursos minerais, xa que os científicos non se cansan de dicir que non chegan para facer isto a nivel de todo o mundo. Será que queren que acaparemos minerais e privemos deles a outros pobos? E falan de eliminar o petróleo, mais ¿que pasa co gas natural? Alguén fixo contas? Alguén pensou en que non todos os usos dos combustibles fósiles non son electrificables? Que facemos con toda a petroquímica, por exemplo? Non só non fan estas contas senón que ignoran a xente de ciencia que si que as fai e que llelas presenta. [No debate a 5 na TVG, Marta Lois dixo que o “cambio climático” era unha “oportunidade”, e mencionou o seu “acordo pola reindustrialización de Compostela”, parte de mencionar unha suposta “revolución verde”, nome de estarrecedores ecos para o mundo do agro.] No seu programa amosan unha clara aposta por continuar co crecemento económico que nos está a levar ao abismo: abonde ler as mencións “…en favor dos sectores que ofrezan mellores perspectivas de crecemento económico”, un “Fondo de Compensanción Territorial… para impulsar un maior crecemento”, por exemplo.]

[…]

Por outra banda o BNG segue erre-que-erre co do “papel produtor de Galiza” no campo enerxético, como se non fósemos netamente deficitarios en enerxía. Eles co seu mito e insistindo no que chaman “novo modelo enerxético ao servizo do país e da maioría social” porque seica “As mudanzas na xeración e no consumo de enerxía representan para Galiza enormes riscos por mor de decisións que son tomadas de costas aos intereses galegos e para favorecer o lavado de cara verde de grandes intereses económicos”, como se eses fosen os únicos problemas e non un declive enerxético inexorable, a insuficiencia das mal chamadas renovables para supliren as fósiles, e a necesidade climática e ecolóxica de frear urxentemente as emisións implícitas en todo crecemento económico. Semella que para eles o único problema é que as decisións as toman en Madrid e nos despachos das grandes eléctricas. [No debate na TVG, Ana Pontón avogaba por unha “tarifa máis barata para persoas e empresas”, “eólica non así: ao servizo das empresas”, dando a impresión de que só lle importa a servizo de quen e non o como nin o que.] Claro que o que propoñen eles e outros partidos dun control público e democrático da enerxía é xusto e necesario… pero de pouco serverá se seguimos apostando como fan eles pola “expansión renovable”, cando eles mesmos recoñecen que en electricidade si que somos “excendentarios”… Daquela, se nos sobra, para qué poñer máis eólicos?!? E tamén reclaman no seu programa “declarar o litoral galego como espazo non apto para a instalación de parques eólicos mariños offshore“, o cal está moi ben e atende as demandas do sector pesqueiro… pero ao mesmo tempo queren potenciar que eses parques se fabriquen en Galiza, obviamente para ir instalar noutros países o que nós non queremos aquí. E tamén falan dunha “modernización” para a “descarbonización” de numerosos sectores da economía, esquecendo que precisamente a modernización o que implicou foi a dependencia dos combustibles fósiles e que antes da modernización, o noso país funcionaba de maneira moi “descarbonizada”, e abonda poñer o exemplo da nosa flota pesqueira, perfectamente descarbonizada antes da motorización a gasoil. Non abandonan os habituais e irracionais mitos progresistas, de que todo o moderno é por definición mellor. Polo demais, o seu apoio á descentralización da produción de enerxía, ás comunidades enerxéticas, o autoconsumo, etc. semella moi válido, aínda que debería ir acompañado, por resiliencia, da planificación de redes tamén locais de distribución de electricidade. E os aproveitamentos non eléctricos das enerxías renovables que reclaman xente coma Antonio Turiel ou Luis González Reyes, non aparecen por ningures, será porque non lles parece moderno algo que non sexa eléctrico… E tampouco aparece nada relativo ao impulso da autoprodución de combustibles líquidos para o sector agrícola, máis ben parece que ao contrario queren limitar “os cultivos enerxéticos”. Que pensan que vai pasar co noso agro cando o gasóleo sexa aínda máis proibitivo do que agora, e despois directamente non haxa subministro suficiente?

En canto ao PP, excuso analizar o que propoñen en materia enerxética, porque xa o estivemos a ver todos estes anos… E o seu programa o que ofrece é máis do mesmo: se non queremos caldo, pois dúas cuncas! O único que chama a atención é que queren substituír o galipó das estradas por asfalto de orixe vexetal ou reciclado e falan de “ecoestradas”. Mais non explican de qué tipo de material, a qué custo enerxético nin qué prazos poñen… Nin qué coches fan circular por elas cando xa non haxa apenas gasolina nin coches eléctricos. Ah, e unha nova empresa chamada “Recursos de Galicia” que supostamente vai facer que a electricidade lles saia de balde ás persoas das zonas afectadas por eólicos, por exemplo.

A número 1 da candidatura de Podemos amosou no debate na TVG estar moi lonxe do tímido avance cara ao Decrecemento que apuntan os documentos non hai moito aprobados pola formación a nivel estatal. Así, as súas mencións de que “a eólica é sustentable e de futuro”… “si pero non así”, “salvar Alcoa, mediante a intervención: non pode caer Alcoa”, “temos superprodución”, “industrialización agraria e pesqueira”, “fortalecer a industria”, etc. Polo menos coincide co resto de forzas de esquera en defender unha “empresa pública enerxética”.

[…]

Gostaríame agora fixarme nalgo no que levamos insistindo tanto desde o Instituto Resiliencia coma desde Véspera de Nada nas propostas políticas que fomos publicando desde hai polo menos unha década: a necesaria reagrarización do país e o retorno ao rural. Neste sentido é revelador que durante a precampaña, escoitamos tanto ao PSOE [e no debate da TVG, a Besteiro: “podemos crecer máis”, “crecemento intelixente”, “reindustrializar”, “levar a industria ao rural”, “apostar pola industria e pola enerxía”, “Galicia é un territorio enerxético”] coma ao Bloque falar de incrementar nun 8% a participación do noso sector industrial no PIB galego. Se miramos no programa do BNG veremos que queren que medre do 15% ao 23% no 2030 (aínda que outras fontes din que estamos xa case no 18%). “Poñer o país a producir”, pero o que??? [no debate, Pontón: “axilizar solo empresarial”… non agrario.] Non sei con qué enerxías pensan soster industrias que son dependentes na súa práctica totalidade dos combustibles fósiles, e que para moitas é inviable a súa electrificación. Convíñalles, se cadra, un repaso á historia para comprender que a industria, tal e coma hoxe a coñecemos, nace cos combustibles fósiles e morrerá con ela, polo menos nas súas dimensións e características actuais …Ou que o 43% de exportacións do que depende o noso PIB é inviable sen os combustibles para trasporte. Non parecen dispostos a asumir unha reagrarización do país, aínda que apostan en teoría pola “bioeconomía” e pola “economía circular” e o único sector potencialmente circular é o agroecolóxico, como xa teñen apuntado diversos autores. A min preocuparíame máis aumentar a produción alimentaria do país, xa que aí só nos autoabastecemos nun 50%, e non facer medrar a industria, a verdade… Que sen aluminio podemos vivir, mais non sen comida! Mais isto está traxicamente ausente nos programas electorais.

[…]

Finalmente, procurei polo concepto de “resiliencia” nos programas e achei algunhas cousas interesantes. O PP fala de “O deseño do anteproxecto de Lei do clima de Galicia, que vai elevar a rango legal en Galicia a neutralidade climática” e acto seguido de “A creación da oficina técnica de Galicia Resiliente para acompañar a todos os actores galegos no seu camiño cara a neutralidade climática”. O da “neutralidade climática” (seica xa para dentro de 16 anos!) sen decrecer no PIB é imposible, mais alén diso polo menos é positivo que vencellen “resiliencia” e “clima”… aínda que habería que ver esa oficina que funcións concretas tería e qué poderes, aparte de que é urxentísimo reconstruirmos a resiliencia non só fronte ao caos climático que temos enriba, senón fronte ao declive enerxético, futuras pandemias, e outras ameazas de primeiro nível. Aí eles falan tamén de “resiliencia fronte a emerxencias e catástrofes”, resiliencia fronte a incendios, da produción de mexilla, etc. etc. É moi rechamante que o concepto resiliente/resiliencia apareza nada menos ca dezasete veces no programa do PP! Sorprendeume que p.ex. falen do cooperativismo como “modelo social” moi superior en resiliencia! …Aínda que despois é para chorar que a súa vía para aumentar a resiliencia das explotacións gandeiras sexa incrementar a produción industrial de pensos!

Por contra, no programa de Sumar aparece o concepto de resiliencia/resiliente apenas 4 veces, e só vencellado a clima e a economía social. No do Bloque, apenas 3 mencións, sobre vivenda e incendios.

Dous anos sen avances municipais para preparar Ames para o devalar enerxético

O pasado xoves 23 de marzo puidemos asistir no Milladoiro ao pleno municipal da corporación de Ames convocado para facer balance ante a cidadanía dos primeiros 22 meses de goberno municipal tripartito PSOE-BNG-ContigoPódese. Nas dúas primeiras horas (non puidemos asistir á parte final do pleno) comprobamos que a preparación de Ames, o seu concello e a súa veciñanza para o final da Era da enerxía fósil estivo completamente ausente do que alí se expuxo e debatiu. De facto, apenas si houbo algunhas escasas mencións puntuais a cuestións relacionadas coa enerxía. Os representantes do goberno municipal defenderon que o seu goberno non fora en absoluto “continuísta” co anterior goberno (PP), mais no que atinxe ás medidas expostas nada nos leva a pensar que estean a ter en conta o Peak Oil e mais o proceso de crise terminal da nosa civilización ao que este nos aboca. Xa que logo, si que hai un considerable “continuísmo”, polo menos no que toca a este tema tan trascendental e que tanto vai afectar (está afectando xa, en forma de crise económica, paro, etc.) ás persoas que vivimos en Ames. O goberno anterior tampouco podería alegar total descoñecemento, pois o concelleiro Bernardo Moar recibira en 2012 documentos suficientes para comprender a gravidade da situación e a necesidade de actuar. Mais este goberno é o primeiro que ten un coñecemento amplo da cuestión e que fixo acuse de recibo das advertencias que lle presentamos as persoas que divulgamos e facemos activismo sobre a cuestión.

Certo é que este goberno municipal fixo no ano 2016 algo moi concreto neste sentido, e que non podemos deixar de lle recoñecer: apoiar a difusión que desde a nosa asociación, Ames Pospetróleo, fixemos do problema con senllas presentacións públicas en Bertamiráns e no Milladoiro do tema do Peak Oil, coa emisión nas respeitivas casas da cultura, do documental Non hai mañá, con presenza do alcalde José Miñones e diversos membros do goberno municipal, así como de Ames Novo. Porén, semella ter quedado todo aí. Non negamos que certas medidas das que se explicaron onte poidan ser útiles para preparar a veciñanza e a propia entidade municipal ante o devalar enerxético en cuxas primeiras fases nos achamos inmersos, como poden ser: bonificacións do IBI para persoas que instalen sistemas de captación de enerxías renovables nos seus fogares, ou a contratación (moi parcial, polo que coñecemos) do subministro eléctrico coa cooperativa galega de renovables Nosa Enerxía. Mais son, claramente, medidas insuficientes, illadas e que non se están a tomar precisamente dentro dunha estratexia firme, trasversal e convencida, para afrontar a radical trasformación social que require a consciencia de que este modelo civilizatorio baseado no petróleo (e outras enerxías finitas) chega á súa fin e de que cómpre urxente e profundamente actuar desde os poderes públicos para preparar o novo modelo máis local, máis resiliente e menos consumidor de enerxía e materiais. Outras medidas das que está a pór o Concello en marcha como o saneamento das contas públicas, a redución dos custos financeiros, os comedores escolares baseados en alimentos de proximidade, etc. así como outros que non se mencionaron onte, pero que coñecemos, como a ampliación das hortas urbanas ou a prohibición dos praguicidas, ou a creación dunha moeda local (disimulada baixo a forma de puntos para gastar nos comercios cando se entregan residuos nos Puntos Limpos) recoñecemos que teñen utilidade neste camiño e alédanos que se manteñan ou se realicen avances nesas direccións. Porén, son tan escasos, tan tímidos e inconexos que non podemos recoñecer neles unha estratexia definida e seria de preparación social para o colapso da civilización industrial, para a fin do petróleo nin para a fin do crecemento económico.

Tampouco vimos nestas dúas primeiras horas do pleno realizado no Milladoiro que a oposición lle reclamase ao goberno esta ausencia de planificación para o devalar enerxético, malia ter constancia de que, polo menos boa parte dela (Ames Novo e Pacto x Ames), son perfectamente conscientes da existencia do problema, polos contactos realizados pola nosa asociación durante a campaña electoral previa ás últimas eleccións municipais. Semella que nin os membros do goberno nin da oposición queren facer uso desa consciencia do problema para promover actuacións expresamente destinadas a preparar a cidadanía. Será que se coñece pero que non se considera unha prioridade? Será que se pretende actuar dalgunha maneira sutil e disimulada, baixo o radar, sen lanzar unha mensaxe difícil de aceptar pola cidadanía, polo que de descoñecido ten o problema e por non seren os augafestas que lle poñan o axóuxere ao gato? A día de hoxe descoñecemos o motivo.

Coidamos, en calquera caso, que aínda está a tempo este goberno (e mais a oposición que queira ser construtiva e estar á altura do grave momento histórico que vive non só Ames senón o mundo enteiro), de tomar as medidas precisas. Sería especialmente importante reaccionar antes de que os impactos máis visibles do devalar do petróleo se fixeren presentes entre a cidadanía amesá, como serán os desabastecementos enerxéticos, de alimentos ou de outras materias de primeira necesidade, algo que analistas de prestixio internacional como Antonio Turiel sitúan probablemente nos vindeiros anos, é dicir no noso futuro inmediato. Esperemos que este goberno non crea que non lles vai tocar a eles, e que pensen que segan ou non a gobernar eles de aquí a 3 anos, é o seu deber moral como responsables públicos, tomar xa as medidas precisas (e non apenas algúns xestos inconexos) para evitar as peores consecuencias deste colapso aos seus conveciños e conveciñas. Unha destas oportunidades que semellan aínda estar abertas ten que ver co Plan de Emerxencias mencionado onte no pleno polo alcalde. Será que poderán incluír nel un plan específico de continxencia ante un desabastecemento enerxético que tarde ou cedo ha bater tamén no noso concello? Porque lembremos que Ames non ten petróleo de seu, e que é totalmente dependente do exterior nos combustibles que moven vehículos públicos e privados, e numerosa maquinaria de uso municipal e empresarial, e outras substancias derivadas del. Por non falar da dependencia e falta de resiliencia noutros aspectos enerxéticos (como o fornecemento de electricidade) e non enerxéticos.

As medidas que lle reclamamos ao goberno do noso municipio (e que foran recollidas en http://ames.pospetroleo.com, algunhas das cales os propios grupos que forman parte do goberno se comprometeron en campaña electoral a incorporar á súa acción de goberno, son medidas factibles e en moitos casos pouco custosas en termos económicos. É agora, cando se están a negociar e aínda non se presentaron a aprobación, os orzamentos municipais, cando se ten que demostrar con feitos e con partidas orzamentarias que se van tomar medidas claras e contundentes para camiñar cara a un Ames que non dependa dos combustibles fósiles. Porque non facelo sería agachar a cabeza diante un problema que está aí, que os representantes de PSdeG, BNG e Contigo Pódese saben que está aí, e que non por non ollar para el vai deixar de ter un impacto demoledor sobre a normalidade da vida en Ames.

Animamos, xa que logo, ao goberno municipal a actuar xa, por medio destas liñas de actuación orzamentaria e mais do Plan de Emerxencias municipal, así como doutras que aínda dá tempo a abrir na segunda metade do seu mandato. Consolídense as medidas xa en marcha que poidan ter utilidade e íntegrense con outras máis específicas. Explíquese á cidadanía o valor que teñen para prepararnos para o devalo enerxético e para a mudanza climática, que tamén en Ames nos está a afectar cada ano con máis forza. Contan con argumentos de sobra, co noso decidido apoio e colaboración, e seguramente co das forzas da oposición máis responsables. E fáganno tamén abrindo á participación da cidadanía todas estas medidas; se son quen de promover o coñecemento do grave momento histórico ante o que estamos, a xente saberá comprender o que debe ser feito e poderán apoiar todas estas medidas que desde a nosa pequena organización lles reclamamos e mesmo propór outras que nazan da iniciativa veciñal.

É hora de estarmos todos á altura desta grave situación.

Medidas pospetróleo no programa de Ames Novo

logo-ames-novoEsta é a nosa avaliación de urxencia feita sobre a última das candidaturas coas que nos reuníramos, Ames Novo, tras ter analizado anteriormente os programas finais de Pacto x Ames, PSdeG e BNG. Facemos notar que está baseada unicamente nun documento interno que contén soamente parte do programa completo (concretamente a área MODELO DE MUNICIPIO E SUSTENTABILIDADE), que aínda no momento de publicar isto, menos de 24 h antes de rematar a campaña electoral, non vimos que fora feito público por esta candidatura por medio do seu web oficial nin nas redes sociais online. Así, non puidemos contrastar por exemplo as medidas que no terreo económico propón Ames Novo.

En rasgos xerais o documento que nos remitiron fai moita incidencia no concepto de sustentabilidade, mais non fai mención ningunha ao Teito do petróleo ou Peak Oil e ao decrecemento fáiselle unha mención fugaz nun subapartado, así como a unha transición enerxética que non se define. Algunhas medidas puntuais coinciden moito coas que nós lles propuxéramos, pero a grandes rasgos non se fai moito énfase no decrecemento enerxético máis aló do aforro económico e certo interese medioambiental.

Atopamos coincidencias, ben sexan totais ou parciais, nas seguintes medidas:

  • 1.2 PLAN DE NECESIDADES DE ESPAZOS – ESPAZOS NATURAIS: Ó mesmo tempo levarase a cabo o mantemento e ampliación da oferta de HORTAS URBANAS.
    (Non coincide con todo o que nos propuxemos na medida [U01] Promoción da horticultura urbana, pero vai nesa liña.)
  • 1.4 PLAN de REACTIVACIÓN E REESTRUCTURACIÓN DE FUNCIÓNS DE INSTALACIÓNS DE USO PÚBLICO.
    (Aquí fala das escolas unitarias, igual que na nosa proposta [X26] Aproveitamento das escolas unitarias para a resiliencia das parroquias, aínda que non queda claro que o fin sexa a resiliencia das parroquias)
  • 2.2 ENERXÍA: Revisar e reformar as taxas municipais relacionadas coa promoción da transición enerxética.
    (Si coincide coa nosa proposta [F01] Reforma xeral dos tributos e taxas municipais para favorecer a transición enerxética, aínda que sen maior detalle non podemos saber ata qué punto se formula unha fiscalidade como a proposta por nós.)
  • IMPLANTACIÓN PROGRESIVA DE SISTEMAS QUE UTILICEN ENERXÍAS RENOVABLES EN INSTALACIÓN PÚBLICAS.
    (Tamén está algo na liña da nosa proposta [U11] Reforma dos edificios municipais para o aforro enerxético, aínda que obviamente trocar os sistemas de abastecemento enerxético a enerxía renovable non asegura que se reduza o consumo, que para nós son cousas que deben ir expresamente unidas, primando sempre o aforro total no consumo.)
  • 2.4 TRATAMENTO DE RESIDUOS. Medidas como a AVALIACIÓN DO SERVIZO DA PLANTA DE COMPOSTAXE de LOUSAME ou POTENCIAR E FACILITAR O USO DE COMPOSTEIROS NA UNIDADE FAMILIAR.
    (Contén algúns dos puntos da nosa proposta [X15] Plan para a redución do lixo e a prol da compostaxe.)
  • En 3. MOBILIDADE tamén atopamos algunhas coincidencias: O concello promoverá unha forte restrición do uso do automóbil, a través da iniciativas de tráfico pacificado, os camiños escolares, etc e fomentar intensamente os xeitos de transporte sustentábeis (peonil, bicicleta, transporte colectivo), complementario dunha campaña de fomento do consumo local facendo fincapé no custe enerxético do transporte (mochila ecolóxica).
    (Está relacionado coas nosas propostas [T01] Plan para a redución do uso de automóbiles privados e [T02] Plan de promoción do uso da bicicleta.)
  • 3.2 POTENCIACIÓN DO USO DO TRANSPORTE PÚBLICO E RESPONSABILIDADE NO PRIVADO e a medida AMPLIACIÓN DAS FRECUENCIAS HORARIAS (especialmente na fin de semana.)
    (Coincide coa filosofía dunha das medidas propostas en [T04] Programa de ampliación do transporte público. De todos xeitos non é nada claro o que significa potenciar a responsabilidade no transporte privado.)
  • CAMPAÑAS PARA O AFORRO DE COMBUSTIBLE NA CONDUCCIÓN.
    (O título coincide claramente con [T10] Campaña para o aforro de combustible na condución.
  • MOBILIDADE PEONIL.
    (Semella cadrar en gran medida coa nosa proposta [T06] Programa para favorecer os espazos peonís.)
  • Declarar Ames libre de transxénicos.
    (Coincide coa nosa [X10] Declaración de zona libre de transxénicos.)
  • Potenciar o consumo local responsable, potenciando o asentamento de mercados de alimentos de proximidade.
    (semellante a [E14] Programa de apoio ao comercio e á distribución local. Como non explican máis polo miudo, non sabemos se tamén estarán pensando en [E03] Recuperación dos mercados locais de alimentos. Tampouco puidemos ver o documento de economía para ver se esta promoción do consumo local vai acompañada dun pulo pola produción local, nin de qué tipo de produtos, aparte dos alimentares, que si se mencionan no punto 6, como veremos máis adiante.)
  • 5.2 XORNADAS DE FORMACIÓN.
    (Atopamos una semellanza con algunhas das propostas que facemos en [X05] Programa de difusión e formación para a adaptación social pospetróleo. Fálase de condución responsable, a mochila ecolóxica dos produtos que consumimos, redución da produción de residuos, o decrecemento, técnicas de cultivo en ecolóxico, coñecemento da flora e fauna do Concello, identificación de plantas silvestres comestibles…, cousas todas eles importantes e referidas por nós, mais non se fala do Teito do Petróleo, permacultura, bioconstruccion, e outros moitos puntos importantes para adaptarnos a unha vida pospetróleo, e tampouco se declara expresamente que estes plans de formación teñan ese obxectivo último.)
  • 6.DEFENSA DA SOBERANÍA ALIMENTARIA E APOIO Ó SECTOR PRIMARIO PARA MANTER UN RURAL VIVO. Falan de Impulsar dende o concello as redes curtas de comercialización para mellorar os ingresos dos produtores e produtoras e incentivar o consumo de alimentos locais fomentando a recuperación de espazos de cultivo.
    (Que pode estar relacionado con [E15] Promoción da produción local de alimentos.)

En breve, tras a publicación deste post de urxencia, procederemos a indicar no wiki de Municipios.Pospetroleo.com cales das medidas propostas por nós para Ames foron asumidas, co cal xa as persoas con dereito a voto o vindeiro domingo 24 poderán tomar unha decisión en base ás recollidas por cada formación.

Medidas pospetróleo incorporadas ao programa do PSdeG-PSOE para Ames

Socialistas de Ames (PSdeG-PSOE)A final da pasada semana o grupo municipal do PSdeG-PSOE fíxonos chegar un documento no que se detallan cales das medidas que lles propuxéramos na nosa xuntanza de marzo decidiron asumir e incorporar ao seu programa de goberno. Incidindo no que xa nos expresaran daquela, eles consideran que moitas delas encaixan perfectamente con medidas que xa aplicaran nos 8 anos que estiveran no goberno do Concello (2003-2011), e así nolo explican na primeira parte do documento que citamos a continuación. Segundo explican, “algunhas delas durante estes tres últimos anos deixaron de realizarse e ficaron esquecidas no caixón do goberno do PP; e, está claro, tamén, que se poden continuar, reforzar, e complementar”:

Economía e goberno local

  • EO4: RECUPERACIÓN DOS MERCADOS LOCAIS DE ALIMENTOS: “Promovemos feiras e mercados locais a través do mercadillo de Bertamiráns; a través de Amorodo con productores locais introducidos en canles de distribución dos seus produtos: no mercadillo mesmo e coa rede de cestas; mercados puntuais en diferentes festas como a da Naturaza.”
  • E08: PROGRAMA DE NOVAS EMPRESAS SUSTENTABLES: “Estimulábase e apoiábase o emprendemento a través do servizo de asesoramento e das ILES. Aínda que para ser ILE non se tiñan en conta criterios de sustentabilidade relativos ao petroleo.” Na nosa opinión esta medida só ten sentido se se aplican precisamente eses criterios: non se trata de apoiar a creación de calquera tipo de empresa, senón de empresas que sexan sustentables nun contexto de devalar enerxético, que non dependan de insumos derivados do petróleo e que axuden á resiliencia do municipio.
  • E10: REORIENTACIÓN DE EMPRESAS PARA O CONSUMO LOCAL: “A través de todas as campañas de fomento do consumo local.” É importante, pero fomentar o consumo local non é o mesmo ca fomentar que as empresas se reorienten cara ese consumo: unha vía traballa desde o punto de vista da demanda, e a outra, desde o da oferta.
  • E14: PROGRAMA DE APOIO AO COMERCIO E Á DISTRIBUCIÓN LOCAL: “Viñemos reforzando o comercio de proximidade a través de Amorodo, non so co punto de venta onde estaban os productores senon co sistema de cestas —rede local de suministro— onde eran coñecidos polos consumidores. Tamén a través de todas as campañas de promoción do comercio local: Guía de Compras, Rede Calidade en Galego, animación na rúa ca chegada do bo tempo: Animación do Comercio na Rúa, Campañas Navideñas, etc).”
  • E15: PROMOCIÓN DA PRODUCCIÓN LOCAL DE ALIMENTOS: “A través de Amorodo estimulabase e axudabase á producción local.” É un bo referente, pero claramente insuficiente. Precisa ser ampliada a súa escala ata aproximarnos ao obxectivo de que a maior parte dos alimentos consumidos por toda a poboación de Ames procedan do propio concello ou da bisbarra.
  • E21: BANCO DE TEMPO MUNICIPAL: “En Servizos Sociais puxérase en marcha.”
  • E22: PROMOVER FEIRAS DE TROCO: “Celébrabamos 1 ao ano, cada edición con máis éxito.”
  • E24: FORMACIÓN PROFESIONAL POSPETRÓLEO: “Fomentamos a integración de persoas desempregasdas mediante obradoiro con novo oficio de instalador de enerxía solar térmica.” Semella algo moi insuficiente: existen moitas outras profesións que cómpre recuperar para un novo xeito de vida pospetróleo.
  • E25: APOIO AO CONSUMO DE ALIMENTOS LOCAIS: “Apoiamos ás redes locais de distribución de alimentos, creándoas de cero (posto mercadillo + sistema cesas) e dotandoas de diferentes axudas: PDA por exemplo para que o sistema de cestas fose máis áxil e doado; novos investimentos no mercadillo xa existente). Tamén a través de campañas de fomento consumo local.” Precisa ser ampliado en escala para apoiar a medida inseparable da promoción da produción local de alimentos.
  • E26: PLAN DE COMPRAS MUNICIPAL EN PROXIMIDADE: “É algo que se viña facendo a nivel de todo o concello: comedores escolares que mercan a Amorodo, supermercados, panaderías e tendas locais; noutros departamentos tamén cos servicios contratados priorizando en igualdade de oferta e prezo os que fosen do concello; etc).”
  • E27: PLAN DE DESCENTRALIZACIÓN ADMINISTRATIVA: “Posta en marcha da administración electrónica, etc.”

Urbanismo e hábitat

  • U01: PROMOCIÓN DA HORTICULTURA URBANA.
  • U02: HORTAS URBANAS COMUNITARIAS.
  • U02: RECUPERACIÓN DE HORTAS.
  • U09: PROMOCIÓN DA ARQUITECTURA BIOCLIMÁTICA: “A Aula da Natureza pretendía ser un lugar común para todos, pero tamén un espazo de educación ambiental, onde o propio edificio predicase co exemplo. Así, na restauración tivose en conta este tipo de arquitectura, no tocante a: ventilación, emprego de materiais, reutilización de augas grises, emprego de enerxías renovables dende un punto de vista eficiente e real a nivel de vivenda unifamiliar. A idea foi incidir neste campo a través das diferentes campañas / accións de educación ambiental que viñamos facendo xa dende a aula.”
  • U12: PROGRAMA DE AMPLIACIÓN DE ESPAZOS VERDES: “Programa e proposta O Milladoiro que está por ver…”
  • U11: REFORMA DOS EDIFICIOS MUNICIPAIS PARA O AFORRO ENERXÉTICO: “Antes de acometer o obradoiro fixose un estudo de TODOS os edificios municipais para ver aqueles susceptibles de instalar os paneis de enerxía solar térmica. Tíñano todos os que o podían ter, e no resto foron instaladas diferentes medidas de aforro energético a través de luminarias, etc. Está recollido o aforro ecónomico e o CO2 que o concello evita anualmente. Posteriormente fixose unha auditoría energética do INEGA para ver outras alternativas de aforro enerxético.”

Transporte

  • T10: CAMPAÑA PARA O AFORRO DE COMBUSTIBLE NA CONDUCIÓN: “Medida incluida dentro da campaña OFICINAS E FOGARES SOSTIBLES. A idea era mandar tamén ao persoal do concello a facer os cursos de conducción eficiente, eran gratuitos. Unha vez feito o folleto base con todas as medidas a idea era periódicamente facer campañas mais intensivas de cada apartado: tóner, papel, luz, vehículos, etc.”

Medidas xerais, difusión/concienciación cidadá e outras

Aparte disto no que xa afirman teren traballado, comprométense a levar a cabo estoutras medidas novas de entre as incluídas na nosa proposta:

Economía e goberno local

Urbanismo e hábitat

  • U04: PLAN PARA A MELLORA ENERXÉTICA DAS VIVENDAS.
  • U05: PROGRAMA PARA A XERACIÓN ELÉCTRICA EN EDIFICIOS: “Fomentando mediante algunha exención.”
  • UO8: PROGRAMA DE ESPAZOS VERDES PRODUCTIVOS: “Aínda que esta funcionalidade xa a recollen as hortas urbanas.” Non de todo, pois do que se fala aquí é de reconcebir os espazos verdes como zonas de produción de alimentos e outros produtos naturais de utilidade.
  • U15: PROMOVER A RETIRADA DE AMIANTO NAS CONSTRUCIÓNS: “Dentro de esta medida non todo é viable, pero sí se poden considerar das opcións propostas como a exención de tasas, seguir perseguindo os verquidos ilegais e facer unha campaña de concienciación.” Lamentamos que non se considere viable axudar a eliminar o antes posible un potente carcinóxeno que está presente de maneira ubicua no noso hábitat, precisamente porque as administracións públicas o viñeron favorecendo e permitindo historicamente. Consideramos un deber das propias administracións constribuír á súa eliminación dunha maneira segura antes de que se careza dos recursos e infraestruturas precisas para realizalo masivamente e con seguridade. Con todo, a aposta que fai o PSdeG resulta valiosa.

Transporte

Fiscalidade

Medidas xerais, difusión/concienciación cidadá e outras

Rematan o seu documento cun agradecemento: “Antes de rematar, agradecer o voso completo e fantástico traballo, e a animarvos a que continuedes coa vosa labor porque é necesario que existan personas que nos conciencien da necesidade de pensar no futuro.” Nós tamén lles agradecemos que se tomaran a molestia de nos enviar un documento específico avaliando as medidas unha a unha, o cal nos facilita moito a súa comunicación e a análise de ata qué punto asumiron a nosa mensaxe e propostas para un Ames preparado para a nova Era Pospetróleo.

Avaliamos moi positivamente que se recoñeza a importancia deste tipo de propostas e que se asuma un bo feixe de medidas novas, aínda que non concordemos en que haxa tanto aproveitable do feito nos anteriores gobernos PSdeG e PSdeG-BNG que houbo no concello. Si que poden ser puntos de partida interesantes que retomar, pero sen dúbida hai que ampliar moito o seu alcance e poñelos nun contexto marco de preparación para a fin do petróleo. É dicir, claro que hai cousas moi válidas no feito antes, pero agora cómpre reorientar e poñer nun maior valor e urxencia moitas desas medidas, integrándoas entre si moito máis, potenciando a súa utilidade como vías para a resiliencia local. Neste sentido achamos en falta que se asuman algunhas das medidas que máis claramente poderían contribuír a esta integración e á comunicación da importancia e urxencia social do que se pensa facer para preparar o concello para a fin do petróleo como son algunhas do apartado de Medidas xerais e de concienciación: Programa de difusión e formación para a adaptación social pospetróleo; Creación da imaxe marco para todas as medidas municipais pospetróleo; Campaña de difusión mediática local das medidas pospetróleo; Declaración de adscrición ás Cidades en Transición; etc.

É dicir, semella que o PSdeG-PSOE de Ames quere avanzar nesta dirección pero dunha maneira moi discreta, con medidas que publicamente non se vencellen entre si, e sen comunicar dunha maneira forte, aberta e decidida que se vai traballar para afrontar o problema do Peak Oil (p.ex. no programa que se pode consultar no web do candidato ou en versión PDF no web da agrupación local do partido, non aparecen estas cuestións que si nos fixeron chegar en comunicación privada). Este documento que nos fixeron chegar é, sen dúbida, un paso importante para unha formación como o PSdeG-PSOE que demostra que a nivel local este partido amosa un recoñecemento e disposición meirandes das que se poden atopar a outros niveis. Pero, con todo, aínda falta un compromiso máis nidio e o valor de comunicar socialmente que o Peak Oil está aí e que nos está comezando a afectar, dunha maneira que se vai intensificar aceleradamente nos anos que temos por diante ata dar como resultado un modelo de sociedade totalmente diferente. Así, no programa falan de “a situación económica actual, caracterizada por unha profunda crise económica e financeira”, sen recoñecer que é unha crise terminal que debe desembocar —coa guía e colaboración das institucións públicas— noutro modelo socioeconómico pospetróleo e, polo tanto, postindustrial e poscrecemento.

Algunhas medidas que se inclúen no seu programa parecen encaixar dificilmente cunha concepción clara e coherente do que significa o fin da Era do Petróleo (p.ex. “Xestionaremos a creación de prazas de aparcamento no Milladoiro e Bertamiráns” ou “Apostamos, a mesmo tempo, polo comercio e hostalería local como sectores básicos da estrutura económica do noso concello”, sen atender suficientemente a importancia da produción primaria: agrícola, gandeira, forestal… base das economías preindustriais e postindustriais). Tamén atopamos algunha lamentable aposta pola continuidade do business-as-usual mediante as falsas solucións do capitalismo-industrialismo verde: “Fomentaremos o uso de vehículos que sexan respectables co medio ambiente. Para elo, promoveremos unha bonificación de ata o 75% do Imposto sobre Vehículos de Tracción Mecánica para aqueles vehículos de motor eléctrico, alimentados por baterías, e/ou emisións nulas e dun 60% para aqueles considerados híbridos.” Con todo, alédanos comprobar que se vai prescindindo de certos mantras como o do crecemento económico, que xa non aparece —polo menos expresamente— no programa electoral.

A partir deste documento, procederemos hoxe a actualizar a sección de Ames no wiki Municipios.Pospetroleo.com á espera de avaliar o programa de Pacto x Ames e o de Ames Novo ao longo desta semana que resta ata as eleccións do domingo.

Xuntanza con Ames Novo acerca das medidas para un Ames pospetróleo

logotipo-ames-novoOnte, venres 13 de marzo, tivemos a segunda das nosas xuntanzas cos grupos políticos que se van presentar ás eleccións municipais en Ames. Desta volta foi a xente de Ames Novo con quen nos encontramos, no Café Babia do Milladoiro, nunha intensa reunión de dúas horas. Dado que varios dos participantes no encontro xa coñecían a cuestión do Teito do Petróleo —de feito presentaran con Véspera de Nada a Guía para o descenso enerxético hai uns meses—, a xuntanza estivo centrada en falar sobre as propostas concretas que lles levabamos e que xa tiña analizado polo miúdo a súa responsable de Sustentabilidade e Mobilidade, a ecosocialista Chus Boo. Ademais dela, estiveron presentes a nº 1 da lista e candidata á alcaldía, Pilar Candocia; Manel Pardo, nº 11 da lista; e Paulo Rendo, tamén membro de Ames Novo. Por parte de Ames Pospetróleo asistimos Emilio Román e Manuel Casal.

Como froito da conversa, habemos mellorar algunhas das propostas, para facer unha redacción máis clara e precisa. Tamén nos forneceron información de interese sobre algunhas cuestións sociais, problemas no rural, do sistema de xestión do lixo, dos Puntos Limpos, dos locais das escolas unitarias, do transporte, do proxecto Amorodo e outros temas que nos servirán para completar as medidas que estamos a lles propor a eles a a outros grupos políticos que aspiran a gobernar Ames. Tamén lles aclaramos que esas medidas non están estruturadas dunha maneira directamente trasladable aos programas de cada formación —o cal sería imposible— senón que máis ben son ladrillos, items individuais, meramente agrupados por áreas, para que despois eles debatan internamente, e vexan de incorporar dentro do seu programa dunha maneira coherente e adaptada ao resto do programa que presenten aos cidadáns. Ames Novo comprometeuse a facelo e xa adiantaron que comparten plenamente a “filosofía” das propostas e que, de feito, xa moitos dos puntos os tiñan no seu pre-programa.

Debatimos tamén acerca da necesidade de diferenciar o tema da sustentabilidade, non considerándoo nin a efectos prácticos de goberno nin tampouco simbólicos —como se presenta á cidadanía— como un área máis de goberno, senón que debería ser xerarquicamente “a base” de toda acción, dentro dunha formulación máis integral do goberno municipal e menos estruturada por áreas independentes. Pilar Candocia aclaraounos que, se gobernaban, ela xa ía levar un área como é a Social, ademais das responsabilidades de alcaldesa, e que a Sustentabilidade tiña que recaer noutroa persoa, neste caso Chus Boo, pero que iso non quitaba para que fose un área totalmente trasversal e que, mesmo máis, as accións de goberno das outras áreas pasarían necesariamente pola aprobación da concellaría de sustentabilidade, estabelecéndose así unha relación do tipo da que nós demandabamos, en coherencia cunha candidatura que se recoñece “de base decrecentista”.

Boa parte da xuntanza xirou en torno á factibilidade de determinadas medidas. Así, debatimos moito sobre a viabilidade de impulsar unha moeda local, ao estilo doutras que xa están a funcionar noutros lugares, que nós consideramos factible poñelo en marcha nos vindeiros catro anos pero eles veno con moito máis escepticismo e dúbidas sobre o seu funcionamento. Os e as representantes de Ames Novo incidiron en dificultades concretas para levar certas medidas no programa, no que non queren incluír “promesas” (aí coincidiron co que nos expresaran os representantes do PSOE), senón unha “filosofía de goberno”. Nós fixémoslles ver o difícil que é fiscalizar unha “filosofía” que non se plasme nun programa concreto de goberno e que a dúbida acerca de que vaian dispor dos recursos precisos para levar á práctica todas as medidas incluíbles nun programa, podería solventarse incluíndo unha serie de medidas básicas (o cal xa tiñan previsto) pero complementadas con outras que serían postas en marcha de maneira condicionada á dispoñibilidade de recursos. Afirmaron que non sabían como se habían atopar o concello, no caso de gañaren responsabilidades de goberno, e que polo tanto non sabían ata qué punto ían poder facer cousas, o cal os levaba a autolimitarse á hora de incluír medidas no programa. Tamén falaron de limitacións legais e de competencias que debían asumir outras administracións ou un futurible goberno metropolitano da comarca de Compostela.

Saiu a debate repetidamente a cuestión do tempo, do ritmo ao que se deberían aplicar as medidas propostas para preparar Ames para a vida sen petróleo. Eles reiteraron que tiñan que pensar a 4 anos vista, de maneira análoga ao que nos explicaron no PSOE, e nós fixémoslles ver que era preciso pensar a máis longo prazo e poñer as bases da resiliencia do concello agora que aínda se podía, e que posiblemente dentro de 4 anos as cousas terían mudado moito a peor no sentido de dispoñibilidade de recursos e emerxencia socioeconómica, baseándonos nos cálculos de, entroutros, os asinantes do Manifesto Derradeira Chamada. Se cadra non atopamos unha clara conciencia desta situación, do escaso tempo de que van dispoñer os gobernos municipais que emanen das eleccións de maio, para prepararen os seus municipios para uns impactos rapidamente agravados do Teito do Petróleo. Quixemos que fosen conscientes de que lles pode tocar gobernar Ames no lustro máis decisivo non só para este concello, senón para o conxunto da Humanidade.

Por suposto recae neles a responsabilidade de trasladar as medidas que lles propomos a un programa de goberno concreto e realista, e de comunicar axeitadamente á veciñanza de Ames a necesidade e características desas medidas, vendo nelas non só o seu carácter máis ou menos “vendible” ao electorado senón o seu carácter máis ou menos “preciso” para a situación de emerxencia histórica que estamos a vivir. Por suposto isto é unha enorme responsabilidade da que non debe fuxir ningún grupo que aspire a gobernar este ou outro concello, máxime cando saben do problema de fondo do devalar enerxético e da mudanza civilizatoria. Por iso animamos a Ames Novo, como a calquera grupo, a ter valor e imaxinación á hora de trasladar isto á acción de goberno municipal, aínda que eles coiden que teñen “unha capacidade limitadísima para mudar os hábitos da xente”. Aí concordamos en que eles deben un paso por diante da sociedade para promover a mudanza cultural necesaria, aínda que eles ven máis dificultades ca nós nese proceso e pensan nun proceso máis lento e paulatino do que nós coidamos necesario.

Agradecemos a Ames Novo a súa boa disposición e interese polas nosas propostas e ficamos á espera de coñecer cáles delas incorporan, con maior ou menor adaptación ou priorización ao seu programa. Tamén agradecemos que nos ofrezan manter as portas abertas a un diálogo permanente sobre estas cuestións a partir de agora e a tomar parte activa en todo o proceso participativo de elaboración do seu programa para gobernaren Ames.