Recibimos recentemente o programa electoral presentado por Pacto por Ames, e tras estudialo esta é a nosa avaliación de en que medida incorporan ao mesmo as medidas propostas por Ames Pospetróleo e que lles propuxéramos na nosa xuntanza do mes de marzo.

Ao longo do documento podemos atopar algunhas medidas directamente tomadas das nosas propostas ou, cando menos relacionadas ou coincidentes en parte con elas, e ás veces unidas a outras propostas ou matices que non estaban presentas na nosa proposta:

Medidas para un Ames Pospetróleo no programa de Pacto x Ames

No apartado 1 do programa, Área Socio-sanitaria:

• BANCO DE ALIMENTOS: Cremos que é preciso, ademais de xestionar tódolos alimentos non perecedoiros, levar a cabo un programa de reparto de alimentos frescos. Estudaremos a instauración do programa Xantar na Casa, para aqueles que teñan dificultades para mercar a comida.
  (Cf. a medida proposta a este respecto para Ames en municipios.pospetroleo.com. O programa Xantar na Casa, no entanto, non nos parece axeitado, ao tratarse dun programa de catering no que o lugar no que se preparan os alimentos está moi lonxe de onde se consumen.)
• BANCO DE MOBLES: Propoñemos o préstamo de mobiliario específico, tal como cadeiras de rodas, camas articuladas, etc. Para persoas con necesidades especiais: mobilidade reducida, deficiencias físicas transitorias, e persoas e familias con dificultades económicas.
  Semella posíbel relacionala coa nosa proposta de campañas a prol dos usos compartidos, se ben esta ía dirixida ao conxunto da cidadanía e non unicamente a persoas con necesidades especiais.

No apartado 2 do programa, Área de Educación, Cultura, Deportes, Lecer e Xuventude:

• SAÍDAS EDUCATIVAS E EXCURSIÓNS CULTURAIS, apostando polo CONTACTO COA NATUREZA, recuperando a Aula da Natureza de Ameixenda, e planificando unha programación para o alumnado coa que concienciar sobre a importancia do medioambiente.
  (Non é o mesmo, pero cf. coa nosa proposta sobre hortas escolares)
• PROGRAMAS DE FOMENTO DE VOLUNTARIADO, Banco de tempo e autoaprendizaxe.
  (Cf. coas nosas propostas sobre a creación dun banco de tempo municipal e os programas de apoio a autoformación cidadá)

No apartado 3 do programa, Área de Empregabilidade, Formación, Comercio e Turismo:

• AMES REFERENTE EN COMPRAS: Podemos presumir de ter un tecido comercial envexable: contamos cun pequeno comercio capaz de atraer novos visitantes, emprendedores e consumidores selectos, que foxen dos grandes centros comerciais, polo que debemos darlle o máximo respaldo.
  Semella posíbel relacionala coa nosa proposta de Programa de apoio ao comercio e á distribución local, se ben nada se dí acerca dos produtos de primeira necesidade e do establecemento de redes locais de subministro, entre outros aspectos.

No apartado 4 do programa, Área Económica, Urbanística e de Servizos Xerais:

• REDUCCIÓN DÉBEDA DO CONCELLO: nun 15% mediante fórmulas que non entorpezan o funcionamento xeral nin provoquen unha mingua nos servizos prestados.
  Se ben librarse das débedas é un paso necesario na preparación para un sistema socioeconómico post-crecemento, non compartimos algunha das fórmulas recollidas nese punto do programa de PxA e que comentaremos mais adiante.
• PACTO X AMES TERÁ UN CONCELLEIRO PERMANENTE NAS INSTALACIÓNS MUNICIPAIS DO MILLADOIRO que canalizará toda a información de forma bidireccional. O Concello está en Bertamiráns e o rural disporá dunha concellería específica.
  
  E tamén: Así mesmo, consideramos moi importante axilizar a resposta ós escritos presentados por rexistro, ou calquera outra canle regulamentada (correo electrónico, páxina web…), para que OS VECIÑOS TEÑAN CONTESTACIÓN NUN PRAZO DE 15 DÍAS HÁBILES.
  (Cf. Plan de descentralización administrativa en municipios.pospetroleo.com)

No apartado 5 do programa, Área medioambiental e de obras:

Neste apartado, e baixo o epígrafe Aforro Enerxético é onde podemos atopar a maior parte das medidas que Pacto por Ames decidiu incorporar ao seu programa de entre as propostas por Ames Pospetróleo.

AFORRO ENERXÉTICO: A eficiencia enerxética, a integración co Medio Ambiente, as políticas sustentables e a vida san son propostas que potenciaremos dende PACTO x AMES:

• Banco do tempo municipal, como complemento ó programa de voluntariado.
  (Cf. coa medida proposta por nós sobre creación dun banco de tempo municipal. Esta medida reitera a proposta feita por PxA no apartado 2 do seu programa.
• Feiras do troco/intercambio.
  (Cf. coa nosa medida sobre promoción das feiras de troco).
• Promoción da horticultura urbana en fincas sen uso e centros escolares, proporcionando ferramentas e coñecementos precisos. Fomento das actividades na Aula da Natureza da Ameixenda.
  (Cf. coas nosas propostas sobre promoción da horticultura urbana, creación de hortas urbanas comunitarias en fincas sen uso e creación de hortas escolares en todos os centros de ensino).
• Programa de ampliación dos espazos verdes, e completar o proceso de concentración parcelaria.
  (Cf. coa nosa propostas sobre programa de ampliación de espazos verdes e para presionar para que se complete o proceso de concentración parcelaria).
• Programa de ampliación do transporte público: posibilidade de implantar liñas internas dentro do noso Concello encadrado no transporte metropolitano (ver apartado de mobilidade).
  (Cf. coa nosa proposta de programa de ampliación do transporte público).
• Estudo de creación do Banco de terras, tratando de poñer en contacto ós donos das fincas abandonadas con veciños interesados en traballalas para o autoconsumo. Así garantiríase o mantemento e limpeza das mesmas, á par que se promovería a colaboración entre os veciños.
  (Cf. coa nosa proposta de creación do banco de terra municipal).
• Campañas informativas para o aforro enerxético no consumo de produtos e servizos.
  (Cf. coa nosa proposta)
• Plan para a redución do lixo e a prol da compostaxe.
  (Cf. coa nosa proposta. Tería sido interesante que o programa fose mais específico neste punto, detallando as medidas concretas que propón PxA).
• Revisión e actualización da iluminación viaria.
  (Cf. coa nosa proposta. De novo, achase de menos algo de concreción; tería sido interesante coñecer os criterios da revisión que propón PxA e ver se coinciden cos que nós propoñemos).
• Reforzo na reciclaxe, no punto limpo, e creación de zonas delimitadas para escombreiras controladas no rural.
  A primeira parte desta proposta semella referirse ao noso programa formativo para a recuperación de produtos e materiais. Non compartimos a proposta de creación de escombreiras controladas no rural.

No apartado 6 do programa, Área de Seguridade e Mobilidade:

• En canto á mobilidade, desde PACTO x AMES facemos unha gran aposta polo transporte metropolitano, e propoñeremos diversas actuacións. Contemplamos a posibilidade de implantar liñas internas dentro do noso Concello (encadradas no transporte metropolitano), destinadas á comunicación efectiva entre as parroquias e o Milladoiro e Bertamiráns.
  Do mesmo xeito, se non fose posible achegar posturas dentro da entidade que xestiona o transporte metropolitano, da que Ames forma parte, faremos un estudio de viabilidade para ver si é factible a implantación do transporte urbano.
  Podemos relacionar esta proposta co noso programa de ampliación do transporte público, xa recollida anteriormente.

O QUE CRITICAMOS

Chámanos a atención, en primeiro lugar, que en ningún apartado do programa se mencione o Teito do Petróleo, nin —cunha única excepción—, ningunha das medidas que propoñemos para difundir e explicar o Peak Oil e concienciar á cidadanía do problema e as súas consecuencias, paso necesario para o éxito de moitas das medidas propostas. Así, no documento de Pacto por Ames non hai rastro do programa de difusión de Transición Enerxética entre entidades locais, da campaña de difusión mediática local das medidas pospetróleo, da divulgación das consecuencias económicas do Teito do Petróleo nin do Programa de difusión e formación para a adaptación social pospetróleo. Tampouco aparecen actuacións institucionais coma a creación da Axencia Municipal para a Transición Enerxética, a adopción do Protocolo do Esgotamento do Petróleo, ou a iniciativa de sumar Ames á Rede de Cidades en Transición.

No apartado 3 do programa, Área de Empregabilidade, Formación, Turismo e Comercio, non achamos ningunha medida que se propoña en clave pospetróleo, pese a que algunhas terían encaixe perfectamente. Así, no apartado Empregabilidade e Formación:

• FEIRA DE EMPREGO E FORMACIÓN: Cremos que é necesaria a organización deste evento para dotar das ferramentas precisas ás persoas demandantes de emprego para atopar un posto de traballo, facilitándolles un contacto cos potenciais empregadores. Unha xornada na que se impartan obradoiros e cursos monográficos, que sirva de escaparate das empresas de formación e asesoramento de Ames. Todo isto apoiado tamén a través dunha plataforma tecnolóxica.
• CURSOS E XORNADAS UNIVERSITARIAS: Traballaremos para que Ames acolla diferentes cursos e seminarios das universidades galegas, e organizaremos xornadas dirixidas ós estudantes universitarios amienses en materia de traballo de fin de grao, saídas laborais, profesionalización …
• CICLOS DE PROGRAMAS FORMATIVOS: de capacitación, non formais, certificados de profesionalidade, carnés con homologacións a través das diversas entidades públicas, fundacións ou privadas sen fin de lucro.

Aquí terían encaixado as nosas propostas de programa de formación profesional pospetróleo e o programa formativo para a recuperación de produtos e materiais.

Do mesmo xeito, nas propostas

• COWORKING: Posta en marcha dun centro Coworking (antigos viveiros de empresas), para facilitar un lugar de traballo cunha renda económica baixa e impulsar así o autoemprego (avogados, deseñadores, arquitectos, psicólogos, programadores… freelances en xeral).
• PROGRAMA AUTÓNOMOS: Elaboración dun Plan de axuda e recursos dispoñibles para estes traballadores, así como dun estudo de bonificacións e beneficios económico/fiscais pola creación de postos no Concello ou o establecemento do mesmo da súa sede social.
• ESCOLA DE EMPRENDEDORES: Permitirá a capacitación daquelas persoas que teñan vocación de emprender pero non saiban cómo ni teñan medios. Incluiría:
  • Formación empresarial. De balde, salvo faltas de asistencias que superen o 25%, o que suporía a expulsión e o pago de una taxa compensatoria.
  • Asesoramento para a procura de financiamento e a preparación do Plan de Empresa.
  • Apoio na fase de lanzamento empresarial inicial.

• PLAN DE RELEVO NOS NEGOCIOS: Programa que permita a realización de prácticas para aprendices de oficios que poidan incorporarse ó mundo laboral, contribuíndo ó relevo xeracional na xestión dos negocios. Distínguense tres fases: un período de prácticas gratuítas, logo unha fase como bolseiros e adicionalmente o contrato laboral.

poderían terse integrado as nosas propostas para novas empresas sustentables pospetróleo, o programa de reconversión de empresas para un futuro sen petróleo e o programa de novas empresas de servizos pospetróleo. É mais, consideramos que sen un enfoque pospetróleo os esforzos de formación e asesoramento perden o sentido, porque se estaría formando aos empresarios e profesionais para un futuro que cando chegue vai ser moi diferente.

No subapartado Comercio atopamos as seguintes propostas:

• DINAMIZACIÓN COMERCIAL 2.0: Creación dunha plataforma enlazada á web municipal como guía comercial actualizada, en colaboración e apoio ás Asociacións de empresarios e comerciantes. Serviría como referente á hora de informar, consultar e difundir o gran abanico comercial que pode ofrecer o noso Concello.
  Ben se se fixera cun apoio decidido ao comercio local e as cadeas de distribución curtas.
• EVENTOS E/OU FEIRAS TEMÁTICAS: A maior parte dos concellos teñen festas, eventos temáticos e actividades dinamizadoras que repercuten nun aumento do consumo e un relanzamento do comercio. Por este motivo, cremos que é importante unha colaboración máxima coas Asociacións de Comerciantes e Empresarios, apoiando os eventos que propoñan. É o caso da Feira do Comercio, que podería complementarse con feiras sectoriais e mostras específicas, potenciación das gastronomía e hostalería, etc. Tamén favorecemos a realización de ciclos ou concertos en cafés de grupos locais, de nova creación, monólogos, etc. para promocionar o talento local ó tempo que se potencia o consumo nos locais que os acollan, que recibirían apoio por parte do Concello.
  Aquí achamos de menos algunha referencia á recuperación dos mercados locais de alimentos.
• ASESORAMENTO PROFESIONAL a negocios e tendas: Enfocado a potenciar e xestionar de maneira preventiva a viabilidade económica e financeira dos negocios, prestando un servizo acompañado por unha plataforma on-line, un teléfono dispoñible, e un servizo de asistencia para dar o apoio necesario nas áreas imprescindibles dun pequeno negocio.
• SUBVENCIÓNS NOMINATIVAS para axudar ás asociacións de comerciantes e empresarios na súa tarefa.
  Aquí é necesaria a orientación pospetróleo para evitar apoiar proxectos inviables nun escenario de carestía e dificultade crecente dos transportes.

Na Área económica, Urbanística e de Servizos Sociais podemos comentar tamén algúns aspectos:

ECONÓMICA

• COMPROMISO DE ORZAMENTOS MUNICIPAIS ANUAIS: Dos últimos catro anos de mandato tan só o primeiro presentáronse os orzamentos. Como medida imprescindible para ter unha boa xestión económica, presentaremos antes do comezo de cada ano os orzamentos xerais.
  É certo que o orzamento é unha ferramenta fundamental para unha boa xestión económica. E por esa mesma razón, se non se teñen en conta as consecuencias económicas derivadas do Teito do Petróleo para a súa elaboración, esa ferramenta non servirá para o seu propósito.
• REDUCCIÓN DÉBEDA DO CONCELLO: nun 15% mediante fórmulas que non entorpezan o funcionamento xeral nin provoquen unha mingua nos servizos prestados. Con medidas como:
  • Renegociación da débeda bancaria.
  • Conxelación salarial dos soldos do equipo de goberno.
  • Licitación da xestión de compras centralizadas.
  • Licitación dos servizos pendentes (telefonía, ciclo integral da auga, servizo de limpeza, etc.).
  • Unificación do pago das taxas e impostos nunha soa entidade.
  • Aprobación da ordenanza fiscal reguladora da taxa por instalacións de caixeiros automáticos nas fachadas dos inmobles con acceso directo dende a vía pública.
  • Renegociación da póliza de crédito.
  • Licitación do servizo de subministración eléctrica.
  • Racionalización do consumo eléctrico.
  • Redución dos gastos financeiros.
  • Facer rendible a Radio Municipal.

• CICLO DA AUGA: Urxente licitación deste servizo pola súa situación de precariedade.
  
  PACTO x AMES advertiu en innumerables ocasión das consecuencias de copiar uns pregos dun concello como o de Cáceres e agora estamos pagando as consecuencias tanto económicas como de xestión.
• XESTIÓNS PARA ACADAR AS CONCESIÓNS ORZAMENTARIAS XUSTAS por parte das diferentes administracións, e xestión das achegas de xeito que non se perdan por falla de xestión ou deficiencias na súa petición.

Se ben compartimos o fin de reducir a débeda municipal, e algún dos medios propostos, como a racionalización do consumo eléctrico ou a redución dos gastos financeiros, non podemos estar de acordo coa pertinencia de outras propostas, como as licitacións de distintos servizos. Se ben é certo que non temos ningunha medida específica que defenda a xestión municipal fronte a xestión privada dos servizos esenciais, esta última non parece que vaia ser facilitadora dunha transición pospetróleo, toda vez que: o fin último da empresa adxudicataria é o beneficio económico, estando a calidade do servizo e o aforro para o cidadán nun segundo plano; os dilatados prazos polos que se outorgan as concesións farían aínda mais difícil para o concello poder actuar con axilidade para afrontar as mudanzas necesarias na Transición, e por último existe un extenso debate en todo o Estado acerca de se este tipo de concesións supoñen un aforro real, existindo cada vez un maior número de concellos que deciden recuperar a xestión dos servizos básicos e aforran diñeiro ao facelo.

URBANISMO

Na Área de Urbanismo non atopamos tampouco ningunha das medidas propostas por Ames Pospetróleo, como a adecuación da normativa urbanística para unha cidade pospetróleo, a promoción da arquitectura bioclimática ou o programa para a xeración eléctrica en edificios; si vemos referencias ao Urbanismo Sustentable:

Converter Ames nun Concello cun urbanismo sustentable en base ós parámetros medioambientais e de accesibilidade, humanización e espazos deportivos e de lecer.

Ao noso entender, un urbanismo sustentable é o que causa o menor impacto posible sobre o medio ambiente e o territorio, consume a menor cantidade de recursos e enerxía e produce a menor cantidade posible de residuos e emisións. En canto a accesibilidade, supón apostar polo transporte público e non o vehículo privado, fomentando medios alternativos como a bicicleta, e apostando pola proximidade.

A solución que propón Pacto por Ames para o problema do tráfico no Milladoiro lévanos a poñer en dúbida que compartamos a mesma definición de urbanismo sustentable:

Dende hai máis de 20 anos o problema do tráfico do Milladoiro ó seu paso pola rúa Rosalía de Castro segue sen resolverse. Ningunha das Administracións tomou o problema coa suficiente seriedade e interese.

Desde Ames Pospetróleo non compartimos esta solución. Un túnel baixo a rúa Rosalía de Castro supón enterrar —literalmente— unha gran cantidade de diñeiro, enerxía e recursos que poderían ter moito mellor uso. As razóns que se poden esgrimir en contra son moitas e moi variadas, pero por empregar termos puramente económicos, a amortización dunha obra desa magnitude levaría decenios, e daquela o modelo actual de transporte, baseado no vehículo privado, terá mudado necesariamente a causa do devalar do petróleo. Simplemente non compensa. (Salvo á empresa construtora, naturalmente.)

CONCLUSIÓNS

Antes de nada, agradecemos a Pacto por Ames terse reunido con nós e ter estudado as nosas propostas, así como ternos remitido o seu programa electoral.

Dito isto, non creemos que o programa presentado por Pacto por Ames sexa o mais axeitado para prepararmos un Ames Pospetróleo.

Se ben recoñecemos a inclusión dalgunhas das medidas propostas, o feito de circunscribilas a unha área concreta -coma se as consecuencias do Peak Oil foran só medioambientais- e de coller unhas si e outras non, fai que perdan parte do seu sentido e non teñan o efecto buscado.

Por exemplo, a medida da creación do Banco de Terra municipal (incluída no programa de PxA) está en relación coa promoción da produción local de alimentos (non incluída por PxA: o sector agro-gandeiro e forestal está practicamente ausente do programa) e ten que complementarse coas medidas de apoio ao consumo de alimentos locais (non incluída) e coa recuperación dos mercados locais de alimentos (podería entenderse incluída na proposta das feiras locais).

O mesmo referido ás empresas: producción local, e consumo local, apoiados no posible polo concello mediante un plan de compras en proximidade; con empresas que poidan axudarse entre elas cun sistema de crédito mutuo e unha moeda local complementaria, e unha serie de medidas fiscais que apoien e axuden a aqueles que fagan un esforzo por prepararse.

Con estas e outras medidas, axeitadamente estruturadas, podería construírse unha malla que favorecería a resiliencia da sociedade no noso concello ante os desafíos por vir. O programa de Pacto por Ames podería aproveitar mellor as realimentacións positivas que os efectos dunhas propostas exercerían sobre outras.

Porén, as medidas presentadas nos ámbitos do emprego, comercio e turismo, poñen en evidencia unha visión business-as-usual allea ao feito de que esta crise é terminal, que o modelo socioeconómico actual está esgotado e que cómpre construírmos outro novo, e que as vellas receitas xa non nos van servir. (Con todo, compre facer notar que non se fala no programa de crecemento, nin sequera para engadir o adxectivo sustentable, é de agradecer).

No ámbito da mobilidade, se ben apreciamos a aposta realizada polo transporte público cremos que podería terse mellorado con medidas para reducir o uso do automóbil privado e fomentar o seu uso compartido, promover o uso da bicicleta (só se fala da bicicleta no programa no ámbito de deporte, e para dedicarlle un día ao ano; non como medio de transporte) e favorecer os espazos peonís, entre outras.